Những cảnh báo mới từ Hội nghị khoa học toàn quốc về Sốt xuất huyết Dengue 2025

Sự kiện quy tụ hơn 700 đại biểu gồm đại diện Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới, các viện nghiên cứu, bệnh viện và tổ chức quốc tế nhằm thảo luận giải pháp kiểm soát một trong những thách thức y tế công cộng lớn nhất tại Việt Nam hiện nay.

Bức tranh dịch tễ cho thấy nguy cơ sốt xuất huyết vẫn cao

Phát biểu khai mạc tại hội nghị, PGS.TS.BS. Nguyễn Vũ Trung, Viện Trưởng Viện Pasteur TP.Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Việt Nam là một trong những điểm nóng của sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu, với diễn biến khó lường: không còn theo mùa mà kéo dài quanh năm và hay đổi giữa các địa phương. Thực tế này đòi hỏi một chiến lược dự phòng - giám sát - điều trị - truyền thông toàn diện, có sự phối hợp đa ngành”.

“

Việt Nam là một trong những điểm nóng của sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu, với diễn biến khó lường: không còn theo mùa mà kéo dài quanh năm và hay đổi giữa các địa phương. Thực tế này đòi hỏi một chiến lược dự phòng - giám sát - điều trị - truyền thông toàn diện, có sự phối hợp đa ngành.

PGS.TS.BS. Nguyễn Vũ Trung, Viện Trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh.

Theo WHO, sốt xuất huyết Dengue nằm trong 10 mối đe dọa sức khỏe toàn cầu cần ưu tiên. Việt Nam thuộc nhóm có tỷ lệ mắc cao nhất khu vực Đông Nam Á. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận hơn 100.000 ca, riêng năm 2022 có gần 370.000 trường hợp - mức cao nhất từng được ghi nhận.

Từ đầu năm đến hết tháng 10.2025, cả nước báo cáo 110.503 ca mắc và 23 trường hợp tử vong, tăng lần lượt 16,8% số ca và 2 trường hợp tử vong so với cùng kỳ năm 2024.

Các dữ liệu dịch tễ cũng ghi nhận sự thay đổi về nhóm tuổi mắc bệnh. TS.BS Ngũ Duy Nghĩa, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm - Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết tại khu vực phía Nam, tỷ lệ bệnh nhân trên 15 tuổi đã tăng từ 18% (1999) lên 53% (2022), cho thấy sốt xuất huyết không còn là bệnh của riêng trẻ em.

Từ ứng phó sang chủ động

Trong bối cảnh bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu, GS.TS Vũ Sinh Nam, Cố vấn cao cấp về Sốt xuất huyết Dengue - Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, nhận định hiệu quả kiểm soát dịch chỉ đạt được khi Việt Nam chuyển từ ứng phó thụ động sang chiến lược chủ động, bao gồm kiểm soát véc tơ, giám sát dịch tễ, truyền thông thay đổi hành vi, điều trị dựa trên y học chứng cứ và dự phòng bằng tiêm chủng.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Benjamin Ping - Tổng giám đốc Takeda Việt Nam cho biết: "Mặc dù nhận thức về bệnh sốt xuất huyết khá cao, khảo sát của chúng tôi cho thấy phần lớn người dân vẫn chưa hiểu đầy đủ về nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Về nguy cơ, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 100.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết. Hiện bệnh đã xảy ra quanh năm, trên phạm vi cả nước từ Nam ra Bắc, và ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi – từ trẻ em, người trưởng thành cho đến người cao tuổi. Về mức độ nghiêm trọng, sốt xuất huyết có thể dẫn đến nhập viện, khiến các bậc phụ huynh phải nghỉ làm và trẻ em phải nghỉ học trong một thời gian dài”.

Ông cho biết thêm, gánh nặng sốt xuất huyết không chỉ tác động đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh, mà còn gây áp lực tài chính và kinh tế đáng kể đối với các gia đình và toàn xã hội.

Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh sốt xuất huyết, vì vậy phòng bệnh là vô cùng quan trọng. Điều này cho thấy cần có cách tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa kiểm soát muỗi truyền bệnh, truyền thông nâng cao nhận thức về nguy cơ, tăng cường giám sát dịch tễ và giải pháp tiêm chủng hiện đã có mặt tại Việt Nam.

Vắc-xin sốt xuất huyết Dengue của Takeda đã được WHO khuyến nghị sử dụng tại các quốc gia có gánh nặng bệnh cao, được phê duyệt tại 41 quốc gia, với hơn 21 triệu liều đã được phân phối trên toàn cầu.

Bốn trụ cột trọng tâm được thảo luận tại VDS 2025

Hội nghị năm nay xoay quanh bốn nhóm giải pháp trọng tâm: Truyền thông, điều trị, dự phòng và dự báo dịch.

Trong ngày 28.11, chương trình tiền hội nghị bao gồm ba phiên đào tạo song song về tầm nhìn sốt xuất huyết tại Việt Nam, kỹ năng trình bày dữ liệu khoa học và hướng dẫn viết báo cáo khoa học. Hoạt động triển lãm - poster khoa học thu hút gần 30 nhóm nghiên cứu trên cả nước.

Ngày 29.11, phiên toàn thể mang đến bức tranh toàn diện về kiểm soát sốt xuất huyết Dengue, bao gồm bài báo cáo mô hình dự phòng chủ động từ Argentina và giới thiệu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát, dự báo dịch.

Bên cạnh đó, hội nghị ra mắt cuốn chuyên khảo “Sốt xuất huyết Dengue - Đồng hành cùng nâng cao nhân lực cho cộng đồng y khoa”, nhằm hỗ trợ tuyến y tế cơ sở nâng cao chuyên môn. Các phiên thảo luận chuyên sâu tiếp tục khai thác ba chủ đề: truyền thông trong thời đại mới, điều trị lâm sàng và dự báo dịch tễ.

Người dân cần làm gì để giảm nguy cơ trong mùa sốt xuất huyết?

Từ những định hướng được chia sẻ tại hội nghị, các chuyên gia nhấn mạnh rằng phòng bệnh chủ động là cách hiệu quả nhất trong bối cảnh sốt xuất huyết gia tăng và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Người dân có thể tập trung vào ba hành động chính. Trước hết là giảm nơi sinh sản của muỗi bằng cách loại bỏ nước đọng và giữ vệ sinh khu vực sinh hoạt. Tiếp theo là theo dõi sức khỏe, nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và đi khám kịp thời, bởi bệnh đang ảnh hưởng ngày càng nhiều đến người trưởng thành. Cuối cùng là tìm hiểu các biện pháp dự phòng chủ động, bao gồm tiêm chủng - một thành phần quan trọng trong chiến lược toàn diện được WHO khuyến nghị tại các quốc gia có gánh nặng bệnh cao.

Sự chủ động trong cộng đồng, kết hợp với nỗ lực của ngành y tế, sẽ giúp giảm nguy cơ bùng phát dịch và bảo vệ sức khỏe trong mùa sốt xuất huyết.

Có thể bạn sẽ quan tâm những nội dung sau:

Sốt xuất huyết Dengue ở miền Bắc: Khi ổ dịch lan rộng và kéo dài quanh năm | Tập 12

Sốt xuất huyết Dengue: Ai thuộc nhóm nguy cơ diễn tiến nặng ? | Tập 13

Sốt xuất huyết Dengue: Từ biến chứng nặng đến những hệ luỵ sau hồi phục | Tập 14

Sự phối hợp đa ngành tạo nền tảng bền vững cho kiểm soát sốt xuất huyết

VDS 2025 thể hiện nỗ lực chung tay kiểm soát sốt xuất huyết Dengue, nhất là khi biến đổi khí hậu khiến dịch không còn mang tính mùa vụ mà xuất hiện quanh năm, đồng thời thúc đẩy bệnh trở thành một trong những bệnh truyền nhiễm do muỗi truyền có tốc độ lan rộng nhanh nhất trên thế giới.

Các chuyên gia thống nhất mục tiêu chung: giảm tỷ lệ mắc, giảm tử vong, không để dịch lớn xảy ra và thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng. Trong đó, dự phòng chủ động bao gồm tiêm chủng đang ngày càng trở thành yếu tố quan trọng giúp giảm gánh nặng bệnh và hỗ trợ hệ thống y tế ứng phó hiệu quả hơn.

Hội nghị kết thúc với định hướng hành động thống nhất, tiếp tục thúc đẩy tiến bộ khoa học và củng cố chiến lược toàn diện giúp Việt Nam kiểm soát sốt xuất huyết Dengue bền vững trong tương lai.