Nguyên nhân trào ngược dạ dày là gì?

Nhiều người thỉnh thoảng bị trào ngược dạ dày – thực quản (hay còn gọi là trào ngược axit). Tuy cảm giác này khó chịu, nhưng thường vẫn chưa phải là vấn đề đáng lo ngại cho đến khi axit dạ dày dâng lên đến cổ họng và gây nóng rát. Vậy nguyên nhân trào ngược dạ dày là gì?

Nếu axit dạ dày dâng lên đến cổ họng và gây nóng rát trong thời gian dài hoặc lặp đi lặp lại, bạn có thể đang mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Đây là một tình trạng mạn tính, khi axit từ dạ dày thường xuyên trào ngược lên thực quản. Nếu trào ngược axit xảy ra thường xuyên hơn hai lần một tuần, bạn nên trao đổi với bác sĩ về khả năng mắc GERD.

Tình trạng trào ngược axit kéo dài không nên bị xem nhẹ. Những nguy cơ khi không kiểm soát trào ngược bao gồm việc nuốt khó do thực quản bị thu hẹp, gây tổn thương mô ở cổ họng.

GERD cũng có thể làm thay đổi lớp niêm mạc thực quản, dẫn đến tình trạng gọi là thực quản Barrett, có thể tiến triển thành ung thư thực quản. Bệnh còn có khả năng làm triệu chứng hen suyễn nặng hơn, gây viêm phổi và khàn giọng.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày

Thỉnh thoảng bị trào ngược axit là chuyện thường gặp, có thể do ăn một số loại thực phẩm, hoặc nằm xuống quá sớm sau bữa ăn hoặc ăn quá no. Tuy nhiên, trào ngược axit tái diễn do GERD lại có nguyên nhân và hệ quả khác.

GERD có thể ảnh hưởng đến mọi độ tuổi, đôi khi không rõ nguyên nhân. Dù vì lý do gì, GERD khiến phần cuối thực quản yếu đi, tạo điều kiện cho axit và dịch từ dạ dày trào ngược lên.

Những người thừa cân, phụ nữ mang thai hoặc người hút thuốc có nguy cơ bị GERD cao hơn. Việc dùng một số loại thuốc như thuốc chẹn kênh canxi (thường dùng điều trị tăng huyết áp), thuốc kháng histamin, thuốc an thần, thuốc điều trị hen suyễn và thuốc chống trầm cảm cũng có thể khiến GERD nặng thêm.

GERD cũng có thể do thoát vị khe hoành (Hiatal hernia), khi một lỗ rách trên cơ hoành làm phần trên của dạ dày trồi lên vùng ngực. Bên cạnh đó, dù phần lớn GERD được cho là liên quan đến môi trường, một số nghiên cứu trên cặp sinh đôi giống hệt cho thấy có thể có yếu tố di truyền.

Triệu chứng của GERD rất rõ ràng, trong đó điển hình là chứng ợ nóng liên tục, trở nên nặng hơn khi bạn nằm xuống, cúi người hoặc sau khi ăn. Các triệu chứng khác có thể gồm đau và khó nuốt, hơi thở có mùi, buồn nôn hoặc vấn đề về hô hấp.

Xét nghiệm và điều trị GERD

Khi GERD gây biến chứng, bác sĩ có thể phát hiện thông qua phim X-quang (nếu có thoát vị khe hoành) hoặc đo pH/manometry thực quản. Tuy nhiên, nội soi trên (upper endoscopy) thường được sử dụng nhiều nhất để đánh giá sự hiện diện của trào ngược, thoát vị khe hoành hoặc thực quản Barrett.

Về điều trị, GERD thường có thể kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống. Bao gồm tránh caffeine, đồ uống có ga, thức ăn cay, rượu, v.v. Khi những biện pháp này không đủ, tiếp theo là sử dụng các thuốc, bao gồm cả thuốc không kê đơn và thuốc kê đơn, nhằm giảm lượng axit do dạ dày tiết ra.

Khi thuốc không còn hiệu quả hoặc bệnh nhân muốn tránh dùng thuốc lâu dài, có các lựa chọn phẫu thuật. Phẫu thuật có thể gồm Nissen fundoplication, trong đó bác sĩ phẫu thuật quấn phần trên của dạ dày quanh phần cuối thực quản để tạo van ngăn axit trào ngược. Các thủ thuật khác ít phổ biến hơn như LINX, sử dụng một vòng nam châm quanh cuối thực quản.

Nhiều người kiểm soát được triệu chứng trào ngược bằng cách thay đổi thời gian ăn trước khi đi ngủ, nâng đầu giường khoảng 30 độ khi ngủ và tránh ăn những thức ăn dễ gây trào ngược. Nếu triệu chứng vẫn kéo dài và cần dùng thuốc lâu dài, hãy đi đến các trung tâm y khoa để được thăm khám.

Nguồn tổng hợp