Vô sinh không rõ nguyên nhân là tình trạng vô sinh sau khi các xét nghiệm cho thấy không có nguyên nhân rõ ràng nào gây ra những vấn đề về sinh sản.
Thông thường, kết quả xét nghiệm sẽ tiết lộ: không có bất thường tử cung hoặc các vấn đề cấu trúc với tử cung của phụ nữ; sự rụng trứng diễn ra đều đặn; ống dẫn trứng không có vật cản; số lượng trứng tốt; phân tích tinh dịch của nam giới bình thường (số lượng, chất lượng, khả năng vận động và hình dạng). Những người được chẩn đoán đã cố gắng mang thai ít nhất một năm nếu cặp đôi dưới 35 tuổi hoặc 6 tháng nếu từ 35 tuổi trở lên, nhưng không thành công.
Các bác sĩ rất khó tìm ra nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Tuy nhiên, một số vấn đề có thể góp phần gây vô sinh không rõ lý do bao gồm:
Tuổi tác: Thủ phạm phổ biến làm giảm tỷ lệ mang thai, đặc biệt là ở những bệnh nhân trên 35 tuổi, đó là tuổi tác. Nhiều người gặp thử thách lớn khi cố thụ thai ở độ tuổi ngoài 30.
Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Hầu hết các cặp vợ chồng đều có thể mang thai sau khi cố gắng trong một năm nếu người nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn. Tuy nhiên, khi chu kỳ không đều, bác sĩ sẽ rất khó xác định “thời điểm vàng” để trứng và tinh trùng gặp nhau rồi thụ thai.
Khả năng sinh sản thấp: Một số cá nhân hoặc cặp vợ chồng được bác sĩ chẩn đoán là có khả năng sinh sản thấp và họ sẽ mất nhiều thời gian hơn để có thể thụ thai thành công.
Một tình trạng cơ bản chưa được chẩn đoán: Bệnh celiac (dị ứng gluten), bệnh tiểu đường và tuyến giáp có khả năng gây vô sinh.
Lạc nội mạc tử cung nhẹ: Lạc nội mạc tử cung nhẹ hoặc không có triệu chứng cũng có thể góp phần gây vô sinh.
Niêm mạc tử cung bất thường: Nội mạc tử cung là lớp lót bên trong tử cung, nơi phôi thai làm tổ và phát triển trong thời kỳ mang thai. Khi nội mạc tử cung không dày lên hoặc không tự chuẩn bị cho trứng được thụ tinh được gọi là khiếm khuyết giai đoạn hoàng thể. Điều này dẫn tới việc dù trứng được thụ tinh, nó cũng không thể làm tổ, người phụ nữ không thể mang thai.
Chất nhầy cổ tử cung: Chất nhầy cổ tử cung giúp tinh trùng dễ dàng bơi lên gặp trứng trong quá trình rụng trứng. Nếu chất nhầy cổ tử cung dày hoặc chứa một số thành phần nhất định, tinh trùng có thể không vượt qua được cổ tử cung để đến tử cung.
Chất lượng trứng thấp: Bác sĩ có thể đo lường số lượng trứng thông qua siêu âm các nang trứng trong buồng trứng. Nhưng siêu âm không cho họ biết về chất lượng trứng. Xét nghiệm máu và siêu âm có thể đưa ra manh mối về chất lượng trứng nhưng đó không chẩn đoán chính xác.
Chất lượng tinh trùng kém: Tương tự như chất lượng trứng, phân tích tinh trùng cho thấy hầu hết vấn đề về tinh trùng. Nhưng những vấn đề khác với tinh trùng có thể xuất hiện và góp phần gây vô sinh không rõ nguyên nhân.
Giao hợp không đúng thời điểm: Tần suất hoặc thời điểm quan hệ tình dục không phù hợp với ngày rụng trứng cũng khiến phụ nữ khó mang thai.
Không có xét nghiệm khả năng sinh sản nào có thể chẩn đoán tất cả bất thường gây vô sinh và các phương pháp xét nghiệm không chính xác 100%. Hiệp hội Y học sinh sản Mỹ (ASRM) cho biết xét nghiệm khả năng sinh sản thường bao gồm: lịch sử y tế và tình dục; kiểm tra thể chất; xét nghiệm máu để xem xét mức độ hormone; đánh giá các cơ quan sinh sản (buồng trứng, ống dẫn trứng và tử cung); phân tích tinh dịch…
Rất nhiều điều kiện cần phải có để thụ thai và nhiều tình trạng có khả năng làm gián đoạn quá trình này. Các phương pháp điều trị sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) và thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) có thể được áp dụng. Một nghiên cứu từ Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) cho thấy 92% cặp vợ chồng vô sinh không rõ nguyên nhân đều có khả năng có con khi điều trị sinh sản.
Các chuyên gia khuyên những người đang phải vật lộn với chứng vô sinh không rõ nguyên nhân nên tích cực chăm sóc sức khỏe để tăng cơ hội thụ thai thành công như: uống vitamin trước khi mang thai; tập thể dục đều đặn; ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm; ăn uống lành mạnh, khoa học để duy trì cân nặng khỏe mạnh; hạn chế hút thuốc và uống rượu; giảm căng thẳng… và cải thiện thời gian giao hợp.
