Ngủ quên khi xem hoặc nghe chương trình yêu thích có lợi hay hại?

Bạn từng được khuyên rằng “đừng xem TV trước khi ngủ”? Điều này không sai. Nhưng trong thực tế, nhiều người lại thấy dễ đi vào giấc hơn khi có âm thanh bên cạnh – từ nhạc nhẹ, sách nói đến podcast hoặc một bộ phim quen thuộc. Vậy điều này có thực sự giúp ích hay đang âm thầm phá vỡ chất lượng giấc ngủ của bạn?

Lắng nghe trên giường liệu có tốt?

Theo một nghiên cứu năm 2018, hơn 50% người gặp khó ngủ thường xuyên sử dụng âm nhạc để dễ đi vào giấc hơn. Và ngày càng nhiều người chọn podcast, sách nói, thậm chí chương trình TV cũ như một hình thức “ru” nhẹ nhàng.

Tiến sĩ Rachel Salas – chuyên gia thần kinh tại Đại học Johns Hopkins – cho rằng: “Không có công thức chung cho mọi người. Với một số người, nghe âm thanh quen thuộc lại là cách để cơ thể hiểu rằng đã đến giờ thư giãn và vào giấc.”

Tuy nhiên, không phải loại âm thanh nào cũng có lợi. Nghe tin tức thời sự căng thẳng, sách nói hấp dẫn hay phim hành động ly kỳ có thể kích thích não bộ và khiến bạn thức trắng đêm mà không nhận ra.

Chọn âm thanh đúng cách để “ru ngủ” hiệu quả

Theo các chuyên gia, mấu chốt nằm ở việc chọn nội dung có thể giúp bạn thư giãn, chứ không phải tỉnh táo. Tiến sĩ Shalini Paruthi – chuyên gia giấc ngủ tại St. Louis – lưu ý: Nếu âm thanh bạn nghe khiến bạn tập trung quá mức, kích thích suy nghĩ hoặc cảm xúc, nó sẽ rút ngắn thời gian ngủ thực sự và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Lời khuyên là nên chọn âm thanh đều đặn, nhẹ nhàng, không quá hấp dẫn – ví dụ như truyện đã nghe nhiều lần, nhạc không lời, hoặc các chương trình quen thuộc mà bạn không cần chú ý đến nội dung.

Một lựa chọn tốt khác là các “câu chuyện” (sleep stories) được thiết kế đặc biệt với giọng chậm rãi và tiết tấu ổn định, giúp não bộ dễ dàng chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi.

Đừng để âm thanh làm gián đoạn

Một chiếc tai nghe hay loa nhỏ phát nhạc có thể giúp bạn dễ chìm vào giấc ngủ, nhưng nếu âm thanh kéo dài suốt đêm – nhất là với các âm thanh có tiết tấu thay đổi, âm lượng tăng đột ngột – nó có thể khiến bạn tỉnh giấc mà không hay biết.

Tiến sĩ Lindsay Browning (Anh) cho biết: “Hãy đặt hẹn giờ để âm thanh tự tắt sau 30–60 phút, tức ngay sau khi bạn đã chìm vào giấc ngủ.” Âm thanh bất ngờ giữa đêm, dù không khiến bạn tỉnh dậy hoàn toàn, vẫn có thể gây ra hàng chục lần “tỉnh ngắn” (micro-awakenings), khiến bạn cảm thấy mệt mỏi vào sáng hôm sau.

Nếu bạn sống ở khu vực ồn ào, tiếng xe cộ hay hàng quán hoạt động khuya, bạn có thể thay bằng tiếng ồn trắng (white noise) hoặc âm thanh ASMR đều đặn để át đi âm thanh môi trường – một giải pháp được nhiều người dùng hiệu quả.

Nếu âm thanh là cách bạn làm dịu tâm trí

Với nhiều người, đặc biệt là người bị lo âu hoặc mất ngủ, việc nghe âm thanh trước khi vào giấc là cách để ngăn chặn “dòng suy nghĩ hỗn loạn” về công việc, cuộc sống, các lo lắng chưa được giải quyết.

Tiến sĩ Browning khuyên rằng: “Hãy thử xử lý các suy nghĩ đó sớm hơn trong ngày – ví dụ như dành ra 10 phút buổi chiều để ghi ra những điều bạn lo lắng, hoặc thực hành ‘cognitive shuffling’ – một kỹ thuật nghĩ về các từ ngẫu nhiên để đánh lạc hướng não bộ.”

Nếu sau 2 đến 4 tuần nghe âm thanh mà vẫn không cải thiện được tình trạng, đã đến lúc bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa. Điều trị hành vi nhận thức (CBT-I) hiện là một trong những phương pháp hiệu quả được chứng minh lâm sàng.

Ngủ cùng âm thanh không phải là thói quen xấu – miễn là bạn biết chọn đúng nội dung, đặt hẹn giờ hợp lý và theo dõi phản ứng của cơ thể. Với những người có tâm trí bận rộn vào ban đêm, đây có thể là chiếc cầu nối nhẹ nhàng đưa bạn vào giấc.

Hãy nhớ: chìm vào giấc ngủ không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng một âm thanh vừa đủ, quen thuộc và ổn định có thể là đồng minh đắc lực cho một giấc mơ đẹp.

Theo CNN Health