MicroRNA – Khám phá được Nobel Y học 2024 tôn vinh

Giải Nobel Y học năm 2024 đã được trao cho hai nhà khoa học người Mỹ là Victor Ambros và Gary Ruvkun nhờ phát hiện của họ về microRNA – một phân tử đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển cách tế bào trong cơ thể hoạt động. Công trình nghiên cứu của họ đã giúp giải mã cách mà các gen, vốn chứa hướng dẫn sự sống, tạo ra các loại tế bào khác nhau trong cơ thể con người thông qua một quá trình gọi là điều hòa gen.

Phát hiện đột phá về microRNA và cách mà tế bào hoạt động

Hội đồng trao giải Nobel đã công bố giải thưởng danh giá này tại Thụy Điển vào thứ Hai, ca ngợi đây là một “phát hiện đột phá”, mở ra một “khía cạnh hoàn toàn mới trong việc điều hòa gen”. MicroRNA là một nhóm phân tử giúp các tế bào kiểm soát loại protein mà chúng tạo ra, và nhóm này đã tồn tại hàng trăm triệu năm. Phát hiện này là kết quả của hàng thập kỷ nghiên cứu của Giáo sư Victor Ambros, từ Trường Y Đại học Massachusetts, và Giáo sư Gary Ruvkun, từ Trường Y Harvard.

Giáo sư Love Dalén, một nhà khoa học về di truyền học tiến hóa tại Đại học Stockholm, cho biết phát hiện của Ambros và Ruvkun có tầm quan trọng cơ bản trong việc hiểu cách tế bào hoạt động, từ đó hiểu về sự phát triển của các sinh vật. Ông nhấn mạnh rằng khám phá này đã có ảnh hưởng lớn đến hầu hết các lĩnh vực sinh học và y học.

Theo Hội đồng giải Nobel, “Thông tin lưu trữ trong các nhiễm sắc thể của chúng ta có thể được so sánh với một hướng dẫn sử dụng cho tất cả các tế bào trong cơ thể. Mỗi tế bào chứa cùng một bộ nhiễm sắc thể, đồng nghĩa với việc chúng chứa cùng một bộ gen và hướng dẫn giống hệt nhau.” Tuy nhiên, các loại tế bào khác nhau, như tế bào cơ và tế bào thần kinh, có đặc điểm khác biệt nhau, và câu trả lời nằm ở việc điều hòa gen.

Điều này cho phép mỗi tế bào chỉ sử dụng các hướng dẫn phù hợp nhất, đảm bảo rằng chỉ có đúng bộ gen cần thiết được kích hoạt trong mỗi loại tế bào. Quá trình điều hòa gen qua microRNA đã góp phần thúc đẩy sự tiến hóa của các sinh vật ngày càng phức tạp. Nếu quá trình điều hòa gen gặp trục trặc, có thể dẫn đến các bệnh như ung thư, mất thính lực và các rối loạn về xương.

Tầm quan trọng và triển vọng điều trị của microRNA

Trong công trình nghiên cứu ban đầu, Ambros và Ruvkun đã nghiên cứu cấu trúc di truyền của loài giun tròn C. elegans, dài khoảng 1 mm. Dù có kích thước nhỏ bé, loài giun này sở hữu nhiều loại tế bào chuyên biệt như tế bào thần kinh và tế bào cơ, giống với các sinh vật phức tạp hơn. Điều này khiến nó trở thành một mô hình lý tưởng để nghiên cứu sự phát triển của các mô trong các sinh vật đa bào.

MicroRNA đầu tiên được phát hiện bởi Victor Ambros vào năm 1993, nhưng ban đầu người ta cho rằng nó chỉ là một hiện tượng kỳ lạ ở loài giun C. elegans. Phát hiện này ban đầu không nhận được sự chú ý và được cho là không có liên quan đến con người. Nhưng đến khi Gary Ruvkun công bố phát hiện về một loại microRNA khác, người ta mới phát hiện rằng microRNA tồn tại rộng khắp trong thế giới động vật.

Theo Thomas Perlmann, Tổng thư ký Hội đồng Nobel, mặc dù hiện tại chưa có thuốc nào sử dụng microRNA trong điều trị, nhưng các nhà khoa học đang nghiên cứu cách sử dụng microRNA để điều trị ung thư và các bệnh khác. Công trình của Ambros và Ruvkun mang ý nghĩa cơ bản trong việc hiểu sâu hơn về sinh lý học, và các phát hiện lớn như thế này có thể dẫn đến những cải tiến về mặt y tế trong tương lai.

Năm ngoái, giải thưởng Nobel Y học được trao cho Katalin Karikó và Drew Weissman vì công trình của họ về vắc xin mRNA, một công cụ quan trọng trong việc kiểm soát đại dịch Covid-19. Giải thưởng Nobel năm nay cũng đi kèm với phần thưởng tiền mặt trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển, tương đương khoảng 1 triệu USD.

Đọc thêm tại: https://edition.cnn.com/2024/10/07/science/nobel-medicine-prize-discovery-microrna-victor-ambros-gary-ruvkun-intl/index.html