Khoa học tiết lộ một dấu hiệu nhỏ cho biết ai đang lắng nghe bạn
Một nghiên cứu mới cho biết, số lần chớp mắt sẽ phản ánh mức độ lắng nghe của một người vào câu chuyện.
Chớp mắt là một hoạt động sinh lý thiết yếu giúp bảo vệ và duy trì độ ẩm cho mắt. Trung bình, con người chớp mắt nhiều lần mỗi phút mà hiếm khi để ý đến. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cho thấy tần suất chớp mắt có thể liên quan chặt chẽ đến mức độ tập trung và tải nhận thức của não bộ, đặc biệt trong quá trình lắng nghe.
Cách thiết kế nghiên cứu
Nhóm nghiên cứu tại Canada, do Pénélope Coupal, nhà nghiên cứu tâm lý học tại Đại học Concordia ở Montreal, thực hiện, đặt câu hỏi liệu việc chớp mắt có bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường hay không, và mối liên hệ của nó với chức năng điều hành của não. Một trong những vấn đề được quan tâm là liệu con người có điều chỉnh thời điểm chớp mắt một cách có chủ đích để tránh bỏ lỡ thông tin đang được truyền đạt hay không.
Để tìm câu trả lời, nhóm nghiên cứu đã tiến hành hai thí nghiệm với tổng cộng 49 người tham gia. Trong các thí nghiệm này, số lần chớp mắt của người tham gia được ghi nhận khi họ nghe các câu được đọc thành tiếng. Hai yếu tố được thay đổi là điều kiện ánh sáng và mức độ tiếng ồn nền, nhằm làm cho việc nghe trở nên dễ hoặc khó hơn.
Yếu tố ảnh hưởng đến tần suất chớp mắt của một người
Kết quả nghiên cứu cho thấy, ở tất cả người tham gia, tần suất chớp mắt giảm rõ rệt và nhất quán trong thời gian các câu được đọc, so với trước và sau đó. Khi mức độ tiếng ồn nền tăng lên, số lần chớp mắt tiếp tục giảm thêm. Ngược lại, điều kiện ánh sáng khác nhau không tạo ra sự thay đổi đáng kể nào về tần suất chớp mắt.
Phát hiện này cho thấy yếu tố ảnh hưởng đến chớp mắt không nằm ở sự mỏi mắt hay căng thẳng thị giác, mà liên quan đến nỗ lực nhận thức trong việc hiểu lời nói.
Dù mỗi người có tần suất chớp mắt trung bình khác nhau, xu hướng giảm chớp mắt khi lắng nghe vẫn xuất hiện đồng đều trong toàn bộ nhóm nghiên cứu.
Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đó, vốn cho thấy con người chớp mắt ít hơn khi não bộ phải xử lý thông tin ở mức độ cao.
Theo Coupal, chớp mắt không diễn ra một cách ngẫu nhiên. Khi thông tin quan trọng được truyền tải, con người có xu hướng chớp mắt ít hơn.
Nhóm nghiên cứu chưa đi sâu lý giải cơ chế cụ thể đằng sau mối liên hệ này, nhưng đưa ra giả thuyết rằng não bộ có thể làm chậm tần suất chớp mắt nhằm hạn chế những gián đoạn đối với dòng thông tin thị giác đi vào mắt.
.jpg)
Vì sao con người hạn chế chớp mắt khi muốn lắng nghe thông tin?
Mickael Deroche, nhà nghiên cứu tâm lý học và kỹ sư âm học tại Đại học Concordia, cho biết nghiên cứu cho thấy việc chớp mắt có liên quan đến nguy cơ mất thông tin, cả về thị giác lẫn thính giác. Điều này có thể giải thích vì sao con người có xu hướng kìm hãm chớp mắt khi đang tiếp nhận những thông tin được xem là quan trọng.
Một số nghiên cứu trước đây cũng gợi ý rằng chớp mắt đóng vai trò như một khoảng nghỉ ngắn của não bộ, giúp xử lý câu chữ khi đọc hoặc phản ứng với các tín hiệu cảm xúc.
Trong bối cảnh đó, việc chớp mắt ít hơn có thể phản ánh trạng thái não đang tập trung cao độ. Các nhà nghiên cứu cho rằng cơ chế điều tiết tương tự có thể tồn tại trong hệ thính giác, giúp tối ưu thời điểm chớp mắt để giảm gián đoạn trong quá trình chú ý đến âm thanh.
Tóm lại
Trong tương lai, nhóm nghiên cứu cho rằng các kiểu chớp mắt có thể được sử dụng như một chỉ dấu để đánh giá tải nhận thức và mức độ xử lý thông tin của não bộ. Cách tiếp cận này có tiềm năng hỗ trợ việc hiểu rõ hơn khi nào não đang hoạt động căng thẳng hơn, và có thể góp phần phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến nhận thức.
Dù vậy, các nhà khoa học vẫn nhấn mạnh rằng cần thêm nhiều dữ liệu và nghiên cứu chi tiết hơn để xác nhận mối liên hệ này. Theo Deroche, bước tiếp theo là xác định chính xác thời điểm và mô hình mất thông tin thị giác và thính giác trong mỗi lần chớp mắt, nhằm làm rõ cơ chế nền tảng của hiện tượng này.
