Khi sống lâu không còn là ước mơ của thế hệ trẻ
Có thời, sống lâu là biểu tượng của phúc đức, của một đời viên mãn. Nhưng giờ đây, nhiều người trẻ không còn xem đó là điều đáng mơ ước. Vì sao lại như vậy?
Khi “sống lâu” không còn là ước mơ chung
Từng là ước vọng của nhiều thế hệ, sống trăm tuổi nay không còn là điều khiến người trẻ háo hức. Khảo sát Manulife Asia Care 2025 cho thấy chỉ 11% người Việt xem “sống lâu” là mục tiêu quan trọng. Phần lớn mong muốn được sống khỏe, có tự do tài chính và tinh thần. Điều này không chỉ là thay đổi trong nhận thức cá nhân mà phản ánh một sự chuyển mình sâu sắc trong quan niệm sống của thời đại.
Ở nhiều quốc gia, người trẻ đang học cách buông bỏ ám ảnh về số năm tồn tại, để tìm lại chất lượng của từng năm tháng. Dữ liệu của JAMA Network Open chỉ ra rằng, khoảng cách giữa “tuổi khỏe” và “tuổi thọ” trên thế giới nay đã gần 10 năm - nghĩa là nhiều người sống thêm cả thập kỷ trong tình trạng bệnh tật, đau đớn hoặc phụ thuộc.
Nỗi lo “sống lâu nhưng không sống khỏe”
Ở Nhật Bản, quốc gia có tuổi thọ trung bình cao hàng đầu thế giới, chỉ khoảng 22% người dân muốn sống đến 100 tuổi. Lý do phổ biến là sợ bệnh tật, suy yếu thể chất, và gánh nặng cho người thân. Trong nhiều phỏng vấn, người già Nhật nói họ muốn “sống khỏe trong hiện tại, không kéo dài trong đau đớn”.
Nỗi sợ này không riêng ai. Ở Việt Nam, khi chứng kiến người thân vật lộn với tuổi già, nhiều người trẻ tự hỏi: “Liệu sống lâu có còn ý nghĩa nếu không thể đi lại, không thể nhớ nổi những người mình thương?”.
Y học hiện đại gọi đó là “khoảng cách sức khỏe”, có nghĩa là phần đời con người vẫn tồn tại nhưng không còn chất lượng. Và khi hình ảnh tuổi già đồng nghĩa với bệnh viện, thuốc men, cô đơn, việc “không muốn sống thọ” không hẳn là bi quan, mà là sự thật thà với nỗi sợ mất quyền làm chủ cuộc đời.
Khi tâm trí kiệt sức, tương lai dài không còn hấp dẫn
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 7 thanh thiếu niên thì có 1 người gặp vấn đề sức khỏe tâm thần. Trầm cảm, lo âu, rối loạn giấc ngủ và áp lực xã hội khiến nhiều người trẻ mất dần năng lượng sống. Báo cáo của UNICEF Innocenti (2025) cũng ghi nhận sự suy giảm sức khỏe tinh thần dài hạn ở giới trẻ trên toàn cầu, đặc biệt sau đại dịch.
Giữa guồng quay của công việc, mạng xã hội và kỳ vọng, nhiều người trẻ thấy mình như “cháy cạn” khi mới 25 tuổi. Viễn cảnh sống thêm 70 năm nữa bỗng trở thành điều mơ hồ, thậm chí đáng sợ.
Không ít bạn trẻ chia sẻ rằng họ không hề chán sống, họ chỉ sợ một tương lai quá dài mà bản thân không đủ mạnh mẽ để đi hết. Khi tinh thần bị bào mòn, khái niệm “sống thọ” trở nên trừu tượng, điều người ta mong muốn khi hạnh phúc bỗng trở nên xa lạ khi tâm hồn mệt mỏi.
Khi thế giới bất định, người trẻ mất lòng tin
Biến đổi khí hậu, khủng hoảng môi trường và sự bất ổn toàn cầu khiến nhiều người trẻ cảm thấy tương lai không còn chắc chắn. Một nghiên cứu đăng trên The Lancet Planetary Health cho thấy 59% người trong độ tuổi 16–25 “rất lo âu” về khí hậu, và hơn một nửa thừa nhận nỗi lo này ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống hằng ngày.
Thế hệ lớn lên giữa tin tức về cháy rừng, ô nhiễm, thiên tai và chiến sự mang trong mình một thứ “mệt mỏi hiện sinh” - cảm giác rằng hành tinh này có thể không còn đủ an toàn để già đi. Khảo sát của Pew Research (2024) cho biết gần 44% người Mỹ trong độ tuổi sinh sản không muốn có con, một phần vì “tương lai bất ổn của thế giới”.
Khi niềm tin vào ngày mai lung lay, việc lên kế hoạch sống đến 100 tuổi dường như xa xỉ. “Sống hôm nay trọn vẹn” trở thành phản ứng tự nhiên của một thế hệ không chắc thế giới sẽ tốt đẹp hơn ngày mai.
Khi cuộc sống hiện đại trở thành cuộc đua mệt mỏi
Báo cáo của OECD (2024) chỉ ra rằng chi phí sinh hoạt, nhà ở và việc làm là những mối lo lớn nhất của người trẻ. Còn khảo sát Deloitte Gen Z and Millennial 2025 ghi nhận 56% người trẻ trên toàn cầu thường xuyên căng thẳng về tài chính, và gần một nửa cho rằng “cân bằng cuộc sống” quan trọng hơn thành công nghề nghiệp.
Trong xã hội tốc độ cao, khái niệm “nghỉ ngơi” trở thành điều xa xỉ. Khi mỗi ngày đều là cuộc chiến với deadline và chi tiêu, người ta không mơ về 90 tuổi, mà chỉ mong sống yên ổn qua tháng tới. Giữa áp lực vật chất và tinh thần, tuổi thọ dài dường như chẳng còn hấp dẫn nếu những năm đó bị lấp đầy bởi mệt mỏi.
“Sống ngắn mà đủ” trở thành lựa chọn của thế hệ mới
Khảo sát của Medtronic và Morning Consult (2024) cho thấy gần hai phần ba người trưởng thành ở Mỹ chọn “sống ít năm nhưng khỏe mạnh” hơn “sống lâu mà bệnh tật”. Ở Việt Nam, kết quả Manulife Asia Care 2025 cũng phản ánh cùng xu hướng: người trẻ không từ chối tuổi thọ, họ chỉ muốn sống một cuộc đời có ý nghĩa hơn.
Thay vì kéo dài năm tháng, họ muốn nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần, đầu tư vào các mối quan hệ, tận hưởng tự do và học cách sống chậm. Đó không phải là sự bi quan, mà là lời nhắc của thế hệ đang học cách “sống có chất” thay vì “sống có số”.
Tóm lại
Thật ra, giới trẻ không hề tuyệt vọng, họ không muốn rời đi sớm. Họ chỉ đang phản ứng với một thế giới nhiều áp lực, nơi tuổi thọ không còn là thước đo hạnh phúc. “Sống lâu” ngày nay không còn là đích đến, mà là hệ quả tự nhiên của một cuộc sống có ý nghĩa, có niềm vui và có sức khỏe thật sự.
Có lẽ, thay vì hỏi tại sao giới trẻ không muốn sống thọ, ta nên hỏi: làm sao để tuổi thọ trở thành điều đáng mong ước? Khi con người được hỗ trợ sức khỏe tinh thần, được sống trong môi trường bền vững, được yêu thương và tự do, họ sẽ không sợ già đi vì khi đó, mỗi năm trôi qua đều đáng giá.
