Khi những tinh hoa đất nước chọn chuyên ngành bác sĩ nội trú

Sau kỳ thi vốn được mệnh danh là “khốc liệt nhất” trong hệ thống đào tạo y khoa, các tân bác sĩ nội trú Đại học Y Hà Nội bước vào một buổi lễ trang trọng nhưng cũng đầy kịch tính: chọn chuyên ngành. Sự kiện được ví như “Match Day” - ngày mà thứ hạng, điểm số và cả ước mơ nghề nghiệp hòa vào nhau trong từng tiếng gọi tên.

Top 20 thí sinh điểm cao nhất sẽ lần lượt xướng lên chuyên ngành mong muốn trước sự chứng kiến của giảng viên, bạn bè và đông đảo khán giả theo dõi trực tuyến. Năm nay, 7 thí sinh chọn Sản phụ khoa, 4 chọn Phẫu thuật tạo hình, kế đến là Ung thư (3), Chẩn đoán hình ảnh (2), Nội tim mạch (2), Nha khoa (1) và Gây mê hồi sức (1). Cả hội trường vỗ tay, hoa và thư chúc mừng được trao tận tay từng thí sinh, biến buổi lễ thành khoảnh khắc ghi dấu đáng nhớ trong đời.

Điểm đặc biệt là không trường Y nào khác tại Việt Nam có hình thức chọn chuyên ngành công khai và trực tiếp như vậy. Đây chính là “đặc sản” của Đại học Y Hà Nội, nơi sự cạnh tranh và minh bạch được đẩy lên cao nhất.

Con đường trở thành bác sĩ nội trú

Bác sĩ nội trú là chương trình đào tạo sau đại học đặc thù. Khởi nguồn từ nước Pháp, mô hình “bác sĩ nội trú” (médecin résident) được thiết lập từ thế kỷ 19 tại các bệnh viện lớn của Pháp, tiêu biểu là ở Paris. Ban đầu, “nội trú” mang nghĩa đen: những bác sĩ trẻ sống hẳn trong bệnh viện (ở ký túc hoặc ngay trong khuôn viên viện) để vừa học vừa trực, sẵn sàng cấp cứu bệnh nhân bất cứ lúc nào.

Nhờ hiệu quả đào tạo và tính thực tiễn cao, hệ thống này nhanh chóng được áp dụng tại nhiều quốc gia châu Âu, rồi sang Mỹ, Canada và nhiều nước khác. Đây được xem là bước ngoặt giúp hình thành đội ngũ bác sĩ chuyên khoa có năng lực thực hành vững vàng, gắn bó trực tiếp với bệnh viện.

Tại Việt Nam, hiện có 13 trường triển khai chương trình này, trong đó Đại học Y Hà Nội là một trong những nơi lâu đời nhất, bắt đầu từ năm 1974.

Khác với các bậc học khác, kỳ thi bác sĩ nội trú chỉ dành cho sinh viên vừa tốt nghiệp Y khoa, Răng Hàm Mặt hoặc Y học cổ truyền, và mỗi người gần như chỉ được thi một lần duy nhất, vì quy định là dưới 27 tuổi, chưa bị kỷ luật và từng là sinh viên Y khoa chính thức.

Từ năm 1974 đến nay, hơn 5.000 bác sĩ nội trú đã được đào tạo tại ngôi trường này, nhiều người trở thành chuyên gia đầu ngành, đóng góp quan trọng cho hệ thống y tế Việt Nam.

Kỳ thi thường diễn ra vào tháng 8 với độ khó rất cao. Thí sinh đạt điểm càng cao thì cơ hội chọn chuyên ngành yêu thích càng lớn, ngược lại sẽ phải đối diện với nguy cơ “hết chỗ” ở những ngành hot.

Năm 2025, gần 1.000 thí sinh đến từ 14 trường Y trên cả nước tham dự kỳ thi. Khoảng 600 người đạt mức điểm sàn, nhưng chỉ có 426 chỉ tiêu cho 38 chuyên ngành. Điều này đồng nghĩa, hơn một nửa số thí sinh sẽ không thể trở thành bác sĩ nội trú, cho thấy mức độ sàng lọc vô cùng gắt gao.

Một số chuyên ngành được xem là “điểm nóng” như Sản phụ khoa hay Ung thư luôn có mức cạnh tranh gay gắt. Tại Y Hà Nội, bộ môn Sản phụ khoa chỉ lấy 13 người, nhưng đến thí sinh có số điểm xếp hạng 33, chỉ tiêu đã chính thức hết.

Từ năm 2016, Đại học Y Hà Nội thay đổi cách chọn ngành: thí sinh không còn đăng ký nguyện vọng trước, mà được chọn sau khi biết kết quả thi. Cách làm này tăng thêm sự minh bạch, đồng thời tạo ra bầu không khí hồi hộp và kịch tính.

Hành trình nội trú bắt đầu

Khi đã chính thức gọi tên chuyên ngành, các tân bác sĩ nội trú sẽ bước vào giai đoạn đào tạo kéo dài 3 năm toàn thời gian. Trong khoảng thời gian này, họ vừa học vừa làm việc trực tiếp tại bệnh viện tuyến trung ương, dưới sự giám sát của các bác sĩ đầu ngành.

Khối lượng công việc và học tập rất lớn: ban ngày tham gia thăm khám, trực cấp cứu, phẫu thuật hoặc làm thủ thuật; ban đêm trực viện; đồng thời phải nghiên cứu khoa học, viết luận văn tốt nghiệp.

Mỗi chuyên ngành có yêu cầu riêng, nhưng điểm chung là tất cả đều đặt ra những chuẩn mực khắt khe về năng lực lâm sàng, kỹ năng xử lý tình huống và đạo đức nghề nghiệp.