Chấn động: Hôn nhân có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ

Một phát hiện mới đây từ Đại học Bang Florida đã gây bất ngờ: những người chưa từng kết hôn hoặc đã ly hôn có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ thấp hơn đáng kể so với người đã lập gia đình.

Tìm được tri kỷ và kết hôn thường được xem là lý do để ăn mừng, nhưng một nghiên cứu mới đây lại cho thấy một hệ quả đáng ngạc nhiên: kết hôn có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ (dementia).

Điều khiến phát hiện này càng gây bất ngờ hơn là vì nhiều nghiên cứu trước đây từng chứng minh hôn nhân mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe – bao gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tăng tuổi thọ.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu tại Trường Y Đại học Bang Florida (Florida State University College of Medicine) cho rằng, cần thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ vì sao người độc thân lại có thể ít có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ hơn – hoặc liệu họ chỉ đơn giản là ít được chẩn đoán hơn.

“Những người không kết hôn có thể có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ thấp hơn so với người đã kết hôn,” nhóm nghiên cứu viết trong bài báo khoa học. “Phát hiện này có thể cho thấy việc chẩn đoán ở nhóm chưa kết hôn bị trì hoãn, hoặc đặt ra nghi vấn về giả định rằng hôn nhân giúp bảo vệ khỏi chứng sa sút trí tuệ.”

Thống kê về hôn nhân trong 18 năm

Nhóm nghiên cứu đã phân tích hồ sơ y tế của 24.107 người cao tuổi (tuổi trung bình 71,8) trong khoảng thời gian 18 năm. Những người này được chia thành 4 nhóm: đã kết hôn, góa, ly hôn và chưa từng kết hôn.

Khi chỉ điều chỉnh các yếu tố như tuổi và giới tính, kết quả cho thấy:

• Người chưa từng kết hôn có nguy cơ mắc sa sút trí tuệ thấp hơn 40% so với người đã kết hôn.

• Người góa giảm 27% nguy cơ.

• Người ly hôn giảm 34% nguy cơ.

Khi bổ sung thêm các yếu tố như trình độ học vấn, yếu tố di truyền và bệnh nền, sự khác biệt thống kê ở nhóm góa phụ không còn đáng kể. Tuy nhiên, nguy cơ ở nhóm chưa kết hôn vẫn thấp hơn 24%, và nhóm ly hôn thấp hơn 17%.

Điều này cho thấy một phần khác biệt có thể đến từ các yếu tố không liên quan trực tiếp đến tình trạng hôn nhân – và đây không phải là bằng chứng của mối quan hệ nhân quả. Tuy nhiên, sự khác biệt vẫn đủ rõ rệt để đặt ra nhiều câu hỏi.

Tại sao người độc thân lại ít bị sa sút trí tuệ hơn?

Nguyên nhân của mối liên hệ này rất đa dạng và phức tạp.

Các nhà nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng, người độc thân có thể duy trì các mối quan hệ xã hội tốt hơn, vốn là yếu tố đã được chứng minh giúp ngăn ngừa sa sút trí tuệ. Ngoài ra, tác động tiêu cực từ các cuộc hôn nhân không hạnh phúc cũng cần được xem xét.

“Có bằng chứng cho thấy sau khi ly hôn hoặc sau khi mất bạn đời, một số khía cạnh về hạnh phúc và sự hài lòng cuộc sống có thể tăng lên, cùng với mức độ tham gia xã hội cũng tăng,” nhóm nghiên cứu viết.

Hơn nữa, người chưa từng kết hôn có xu hướng giao tiếp xã hội với bạn bè và hàng xóm nhiều hơn, và có khả năng thực hiện các hành vi sống lành mạnh cao hơn so với người đã lập gia đình.

Dù vậy, cần lưu ý rằng nhiều nghiên cứu khác lại cho rằng hôn nhân giúp bảo vệ chống lại sa sút trí tuệ. Sự khác biệt này có thể do quy mô và sự đa dạng của mẫu nghiên cứu, cũng như các yếu tố rủi ro được xét đến.

“Phát hiện rằng cả ba nhóm không kết hôn (góa, ly hôn, chưa từng kết hôn) đều có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ thấp hơn nhóm đã kết hôn là điều trái ngược với phần lớn các nghiên cứu dài hạn trước đây,” nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.

Nguồn tổng hợp