Du lịch y tế thử nghiệm thuốc trị ung thư gây tranh cãi tại Trung Quốc

Không phải là những tour nghỉ dưỡng hay spa chăm sóc sức khỏe, làn sóng du lịch này đưa hàng trăm bệnh nhân ung thư từ khắp nơi như Trung Quốc, Đông Nam Á và Trung Đông đổ về Hải Nam mỗi tháng với hy vọng tiếp cận các loại thuốc điều trị ung thư tiên tiến, dù nhiều loại trong số đó vẫn còn đang trong quá trình thử nghiệm.

Trung tâm của làn sóng này là khu thí điểm y tế Boao Lecheng, một vùng đặc biệt tại Hải Nam được chính quyền Bắc Kinh cho phép vận hành với cơ chế linh hoạt hơn phần còn lại của đất nước. Tại đây, các bệnh viện và đối tác công nghệ sinh học được phép nhập khẩu và sử dụng những loại thuốc chưa được cấp phép chính thức. Điều này giúp nhiều bệnh nhân có thể tiếp cận các phương pháp điều trị hiện đại mà họ có thể phải chờ đợi nhiều năm nếu tuân thủ quy trình thông thường.

Liu Mei, 47 tuổi, một giáo viên tại tỉnh Tứ Xuyên, chia sẻ về hành trình đưa chồng mắc ung thư gan giai đoạn cuối đến điều trị tại đây. Với chị, Boao không chỉ là một điểm đến y tế, mà còn là nơi còn lại duy nhất mang đến cơ hội sống. Chị nói: “Chúng tôi đến đây vì không còn lựa chọn nào khác. Đây là nơi duy nhất chúng tôi có thể thử thuốc điều trị mới trước khi quá muộn”.

Ra đời từ năm 2019, Boao Lecheng được thiết kế như một không gian riêng cho đổi mới y học. Hiện có hơn 20 bệnh viện và phòng khám đang hoạt động trong khu này, nhiều nơi trong số đó hợp tác với các công ty dược phẩm toàn cầu hoặc các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ sinh học. Nhờ đó, những loại thuốc đã chứng minh độ an toàn và hiệu quả tại các thị trường như Mỹ, Nhật Bản và châu Âu có thể được đưa vào điều trị thực tế tại đây dù chưa qua các quy trình cấp phép nội địa.

Bác sĩ Wang Jinxin tại Bệnh viện quốc tế Boao Evergrande nhận định rằng mô hình này thực sự đã thay đổi cục diện tiếp cận điều trị. Theo ông, thay vì đợi thêm vài năm cho các loại thuốc được phê duyệt, người bệnh tại đây có thể nhận được hy vọng ngay tức thì.

Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ mô hình điều trị này. Một số chuyên gia cảnh báo rằng việc đưa vào sử dụng các loại thuốc chưa được cấp phép chính thức có thể làm suy yếu hệ thống thử nghiệm lâm sàng vốn rất cần sự chặt chẽ.

Tiến sĩ Li Haoran, một nhà đạo đức sinh học tại Bắc Kinh, cho rằng đây không phải là một nghiên cứu có kiểm soát mà giống như đang khai thác một lỗ hổng về chính sách để hợp pháp hóa việc thử thuốc. Bệnh nhân tại đây phải ký giấy xác nhận hiểu rõ các rủi ro, đồng thời nhiều người phải tự chi trả chi phí điều trị với mức giá có thể lên tới hàng chục nghìn nhân dân tệ mỗi chu kỳ. Dẫu vậy, với nhiều bệnh nhân, những rủi ro đó không thể lớn hơn căn bệnh mà họ đang đối mặt.

Với những ai mang trong mình bệnh lý hiểm nghèo, Boao Lecheng mang ý nghĩa như một cơ hội thứ hai. Bệnh nhân Xu Jinrong, đang trong giai đoạn cuối của bệnh ung thư dạ dày, chia sẻ: “Tôi không thể chờ đợi thủ tục giấy tờ ở Bắc Kinh trong khi ung thư đang di căn. Nếu có một cơ hội, tôi sẽ nắm bắt”.

Không chỉ có bệnh nhân và người nhà quan tâm, các tập đoàn dược phẩm toàn cầu cũng đang theo sát những gì đang diễn ra tại Hải Nam. Một số nhà quan sát cho rằng nếu trung tâm này vận hành thành công, mô hình Boao có thể tạo tiền đề cho những thay đổi lớn hơn trong hệ thống y tế Trung Quốc và cả thế giới. Daniel Zhang, chuyên gia phân tích tại SinoHealth Research, nhận định rằng đây là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng hình ảnh là một trung tâm đổi mới y học toàn cầu. Nếu thử nghiệm tại Boao thành công, quy mô mô hình có thể được mở rộng ra nhiều khu vực khác trong tương lai.

Khi chính phủ Bắc Kinh tiếp tục đầu tư vào công nghệ sinh học và mở rộng các khu như Boao Lecheng, ranh giới giữa sự đổi mới và thử nghiệm sẽ ngày càng trở nên khó phân định. Với nhiều người, Hải Nam đang trở thành một sân chơi đầy tiềm năng nhưng cũng không ít tranh cãi của ngành y học hiện đại.