Đột quỵ ở người Việt trẻ hơn thế giới 10 năm: Báo động sức khỏe người trẻ

Đột quỵ từng được xem là căn bệnh của người già, tuy nhiên xu hướng này đang thay đổi nhanh chóng ở Việt Nam. Tuổi trung bình mắc đột quỵ ở nước ta đang thấp hơn thế giới tới 10 năm, thậm chí có nhiều ca bệnh ở người rất trẻ, mới chỉ ngoài 20 tuổi.

Đây là hồi chuông cảnh báo về nguy cơ đột quỵ đang âm thầm rình rập giới trẻ Việt, xuất phát từ nhiều nguyên nhân liên quan đến lối sống hiện đại, môi trường và sự thiếu nhận thức.

Người Việt mắc đột quỵ sớm hơn thế giới: Con số đáng lo ngại

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng khoa Bệnh lý Mạch máu não – Bệnh viện Nhân dân 115, thống kê cho thấy độ tuổi trung bình mắc đột quỵ ở Việt Nam hiện nay là khoảng 62 tuổi.

Số liệu này được ghi nhận từ hơn 6.600 bệnh nhân tại Bệnh viện Nhân dân 115, cũng như từ dữ liệu ResQ – hệ thống đăng ký đột quỵ toàn cầu của Tổ chức Đột quỵ Thế giới với hơn 2.300 bệnh nhân tại Việt Nam.

Trong khi đó, tại các nước phát triển, tuổi trung bình mắc đột quỵ dao động từ 70 đến 75 tuổi, theo các nghiên cứu từ WHO, CDC Mỹ, Đại học Oxford (Anh) và Đại học Yale (Mỹ). Sự chênh lệch đến 10 năm này phản ánh rõ tình trạng người Việt đang đối mặt với đột quỵ ở độ tuổi ngày càng trẻ hóa.

Đáng chú ý, chỉ trong một ngày 12/5 tại Bệnh viện Nhân dân 115, gần một nửa số bệnh nhân đột quỵ nhập viện sinh sau năm 1970, thậm chí có ca nữ bệnh nhân mới chỉ 21 tuổi. (Theo Báo VN Express đưa tin).

Nguyên nhân khiến đột quỵ tấn công người trẻ Việt Nam

Bệnh lý nền xuất hiện sớm hơn

Ngày càng nhiều người trẻ mắc các bệnh nền nguy hiểm như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu ở độ tuổi sớm hơn. Nguyên nhân đến từ lối sống hiện đại: ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều đồ ăn nhanh, ít vận động, béo phì… Đặc biệt, nhiều người trẻ không hề biết mình mắc bệnh nền hoặc biết nhưng chủ quan, không kiểm soát.

Lối sống đô thị hóa và stress kéo dài

Quá trình đô thị hóa nhanh làm thay đổi thói quen sống của người trẻ, khiến họ ít vận động, tiêu thụ nhiều thức ăn chế biến sẵn, đồng thời đối mặt với căng thẳng từ công việc, học tập và áp lực tài chính. Tất cả những yếu tố này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, mạch máu, trong đó có đột quỵ.

Ô nhiễm không khí – nguy cơ bị xem nhẹ

Nhiều thành phố lớn tại Việt Nam thường xuyên ghi nhận mức ô nhiễm không khí cao. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, bụi mịn và các chất ô nhiễm trong không khí làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, nhất là ở những người trẻ, vốn chưa có thói quen bảo vệ sức khỏe chủ động.

Hút thuốc, rượu bia, chất kích thích – kẻ thù thầm lặng

Tỷ lệ hút thuốc, uống rượu bia, sử dụng các chất kích thích đang tăng nhanh ở người trẻ Việt Nam. Những thói quen này gây tổn thương thành mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt khi kết hợp với bệnh nền như tăng huyết áp, mỡ máu.

Thiếu nhận thức về đột quỵ và dấu hiệu nguy hiểm

Nhiều người trẻ vẫn mang tâm lý chủ quan, cho rằng đột quỵ là bệnh của người già. Vì thế, họ dễ bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo sớm như méo mặt, yếu tay chân, nói ngọng… hoặc không tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời, dẫn đến hậu quả nặng nề hơn.

Hạn chế trong hệ thống tầm soát và phòng ngừa

Ở nhiều khu vực, việc tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế, chưa có các chương trình tầm soát sớm bệnh lý nền phổ cập. Điều này khiến nhiều trường hợp không được phát hiện và kiểm soát kịp thời các yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ.

Yếu tố di truyền, chủng tộc và môi trường sống

Bên cạnh các yếu tố trên, một số nhóm dân tộc, chủng tộc tại Việt Nam có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý về mạch máu do di truyền. Khi kết hợp với lối sống không lành mạnh và môi trường ô nhiễm, nguy cơ đột quỵ ở người trẻ càng tăng cao.

Đột quỵ ở người trẻ để lại hậu quả nặng nề

Đột quỵ ở người trẻ thường có diễn tiến nhanh và nặng. Dù may mắn giữ được tính mạng, nhiều người phải sống với các di chứng như liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm thị lực, rối loạn cảm xúc… Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống mà còn tạo gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.

Nhận diện sớm và hành động kịp thời: Cách bảo vệ chính mình

Các chuyên gia khuyến cáo, điều quan trọng là nhận diện sớm các dấu hiệu đột quỵ:

• Méo mặt: Yêu cầu người bệnh cười hoặc nhăn mặt, nếu một bên mặt bị xệ hoặc không thể cử động bình thường là dấu hiệu nguy hiểm.

• Yếu tay chân: Yêu cầu nâng cả hai tay lên, nếu một tay yếu hoặc rơi xuống, không thể giữ vững, cần cảnh giác.

• Nói khó, nói ngọng: Yêu cầu người bệnh lặp lại một câu đơn giản, nếu nói không rõ hoặc không thể nói được, có thể là đột quỵ.

Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trên, cần gọi cấp cứu ngay và đưa người bệnh đến cơ sở y tế có khả năng điều trị đột quỵ gần nhất. Thời gian là yếu tố quyết định trong điều trị đột quỵ, xử trí càng sớm, khả năng phục hồi càng cao.

Cần thay đổi ngay hôm nay

Đột quỵ không còn là căn bệnh xa vời hay chỉ của người lớn tuổi. Xu hướng trẻ hóa đang trở thành thực trạng đáng báo động ở Việt Nam. Việc chủ động thay đổi lối sống, tầm soát sức khỏe định kỳ, kiểm soát các bệnh lý nền và nâng cao nhận thức cộng đồng là những bước quan trọng giúp giảm nguy cơ đột quỵ ở người trẻ.