Dịch bệnh bí ẩn tại Congo được xác định là sốt rét

Một đợt bùng phát bệnh bí ẩn tại vùng hẻo lánh Panzi, thuộc tỉnh Kwango ở miền tây Cộng hòa Dân chủ Congo (CHDC Congo), vừa được Bộ Y tế nước này hôm thứ Ba xác định chính thức là sốt rét.

Xác định danh tính bí ẩn của bệnh

Căn bệnh, do muỗi truyền, đã khiến khoảng 500 người nhiễm và ít nhất 149 người tử vong chỉ trong vài tuần qua. Điều đáng lo ngại là hầu hết nạn nhân đều là trẻ em, đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương bởi căn bệnh này, nhất là trong điều kiện vệ sinh, dinh dưỡng và cơ sở hạ tầng y tế còn nhiều hạn chế.

Kết luận này được đưa ra sau quá trình lấy mẫu, phân tích và đối chiếu dữ liệu tại thủ đô Kinshasa – cách Panzi gần 700 km, với đường sá chủ yếu là đất đá hiểm trở, khiến việc vận chuyển mẫu và hỗ trợ y tế gặp nhiều khó khăn. Trước đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cử đội ngũ chuyên gia, bao gồm nhà dịch tễ và bác sĩ, đến hiện trường để thu thập mẫu bệnh phẩm do khu vực này thiếu nghiêm trọng các cơ sở xét nghiệm.

Trước đó, Tiến sĩ Jean-Jacques Muyembe, Tổng giám đốc Viện Nghiên cứu Y sinh Quốc gia (INRB) tại Congo, cũng cho biết trong số 12 mẫu thu thập ban đầu, có 9 mẫu dương tính với sốt rét. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh chất lượng mẫu chưa hoàn hảo, do đó cần thêm nghiên cứu chuyên sâu để khẳng định đây thực sự là một đợt bùng phát dịch sốt rét, hay có thể tồn tại nhiều tác nhân gây bệnh cùng lúc.

Tổng Giám đốc WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, chia sẻ quan điểm tương tự, cho rằng phần lớn mẫu bệnh cho kết quả dương tính với sốt rét, song không thể loại trừ khả năng có tác nhân gây bệnh khác. Nhiều yếu tố phức tạp, bao gồm khí hậu, xung đột, thiếu dinh dưỡng, tỷ lệ tiêm chủng thấp, cùng điều kiện đường sá ngăn trở việc vận chuyển mẫu và hỗ trợ y tế, có thể khiến dịch bệnh tại các khu vực hẻo lánh trở nên khó kiểm soát hơn.

Sốt rét – Cái tên quen thuộc nhưng vẫn rất nguy hiểm

Theo Báo cáo Sốt rét Thế giới mới nhất của WHO, số ca sốt rét trên toàn cầu năm 2023 tăng khoảng 11 triệu ca so với năm 2022, chạm mức 263 triệu ca, trong đó ít nhất 597.000 ca tử vong. Phần lớn nạn nhân là trẻ em châu Phi dưới 5 tuổi. Sự gia tăng này được cho là do tình trạng kháng thuốc diệt côn trùng, biến đổi khí hậu, xung đột toàn cầu và điều kiện sinh hoạt thiếu thốn.

Tại Panzi và nhiều khu vực hẻo lánh khác ở Congo, điều này càng trở nên nghiêm trọng. Trước đây, vùng này từng đối mặt với dịch sốt thương hàn và hiện nay cũng ghi nhận sự trở lại của cúm mùa.

Trong bối cảnh đó, trẻ em mắc sốt rét nặng dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác có triệu chứng tương tự, như sốt, đau đầu, ho, thiếu máu. Việc chẩn đoán sớm và điều trị bằng thuốc chống sốt rét có thể cứu sống nhiều người, đặc biệt nếu được phát hiện kịp thời.

Thêm vào đó, việc triển khai vắc-xin sốt rét RTS,S và R21 cho trẻ nhỏ tại một số quốc gia châu Phi, trong đó có Congo từ tháng 10, có thể giúp giảm gánh nặng bệnh tật. Tuy nhiên, các chương trình này chưa tiếp cận được đến Panzi do vị trí địa lý cách trở, làm nổi bật hơn nhu cầu cải thiện hạ tầng y tế và giao thông, cũng như tăng cường nguồn lực cho những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất.

Nguồn tổng hợp