“Cortisol cocktail” - Uống cocktail để giảm stress?

Cortisol là gì?

Nếu thường xuyên tham khảo các bài về stress, bạn sẽ dễ nhận ra Cortisol thường bị xem là một “hormone xấu”, nhưng thực ra con người không thể sống nếu thiếu nó. Đây là hormone do tuyến thượng thận tiết ra, bên cạnh adrenaline, hormone sinh dục và aldosterone (giúp cân bằng muối và ảnh hưởng huyết áp).

Não bộ của chúng ta kiểm soát việc tiết cortisol khi có căng thẳng - cả thể chất (ví dụ chấn thương, thiếu ngủ) lẫn tâm lý (như áp lực công việc, mất mát). Chính vì vậy, cortisol còn được gọi là “hormone căng thẳng”.

Tuy nhiên, cortisol còn có nhiều vai trò quan trọng khác: tăng glucose trong máu để cung cấp năng lượng, điều chỉnh chuyển hóa và giảm viêm.

Cơ thể sản xuất cortisol liên tục, nhưng nồng độ thay đổi theo nhịp sinh học: tăng cao trước khi ta thức dậy, đạt đỉnh vào buổi sáng, giảm dần trong ngày và thấp nhất về đêm. Nói cách khác, chúng ta cần cortisol cao buổi sáng để tỉnh táo, và thấp vào ban đêm để dễ ngủ.

Điều đáng chú ý là nhiều triệu chứng hay bị gán cho “cortisol cao” như tăng cân hay mệt mỏi, thực chất lại liên quan đến tình trạng cortisol thấp. Người mắc hội chứng mệt mỏi mãn tính thường có nồng độ cortisol thấp. Và căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến cả tăng lẫn giảm cortisol.

Công thức của một ly “cortisol cocktail”

Công thức phổ biến bao gồm nửa cốc nước cam, nửa cốc nước dừa, 1/4 thìa cà phê muối và đôi khi thêm kali hoặc magie.

Các công dụng được quảng bá trên mạng xã hội gắn liền với vitamin C từ nước cam, kali từ nước dừa, magie bổ sung và natri từ muối.

• Vitamin C giúp hỗ trợ tuyến thượng thận và cân bằng cortisol.
• Kali cần cho hoạt động tế bào và nhịp tim ổn định, có thể gián tiếp giúp một số vấn đề liên quan đến căng thẳng.
• Magie cần thiết cho sản xuất năng lượng, nhưng thường thiếu trong chế độ ăn.

Tuy nhiên, việc cho rằng natri (muối) có lợi cho tuyến thượng thận hoặc giúp giảm cortisol là sai. Ngược lại, ăn nhiều muối có thể gây bệnh mạn tính và làm tăng cortisol.

Những rủi ro tiềm ẩn

Một ly cortisol cocktail như trên mạng đồn đoán có thể chứa đến khoảng 16g đường - tức gần 1/3 mức khuyến nghị trong ngày, và cũng chứa khá nhiều muối.

• Người bị tiểu đường cần thận trọng vì lượng đường cao.
• Người bị tăng huyết áp không nên nạp thêm muối.
• Hàm lượng kali cao có thể nguy hiểm cho người mắc bệnh tim, tiểu đường hoặc thận.

Nói cách khác, đồ uống này chứa một số vitamin, khoáng chất có lợi, nhưng đồng thời tiềm ẩn rủi ro nếu dùng thường xuyên.

Tóm lại, làm thế nào để giữ cortisol khỏe mạnh?

Cách hiệu quả nhất là giảm căng thẳng. Các nghiên cứu cho thấy thiền, chánh niệm, thư giãn đều giúp hạ cortisol. Ngoài ra, những hoạt động như tập thể dục, sáng tạo, giao tiếp xã hội và các kỹ thuật tự xoa dịu (thở sâu, thiền ngắn) đều có ích.

Thay vì nhắm đến một loại đồ uống thần kỳ (do đồn đoán) như “cortisol cocktail”, một giải pháp đơn giản là ăn một quả cam cùng một ít hạt hoặc ngũ cốc nguyên cám, bạn vừa nhận được vitamin và khoáng chất, vừa tránh nạp thêm quá nhiều đường và muối.