Con người hít phải 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày dù chỉ ở trong nhà

Hít phải 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày chỉ từ không khí trong nhà

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa học PLOS One, trung bình một người lớn có thể hít vào tới 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày từ không khí trong không gian kín. Đây là những hạt có kích thước từ 1 đến 10 micromet, chúng nhỏ hơn cả tế bào hồng cầu (6 - 8 micromet) và tương đương với một số vi khuẩn.

Những hạt này có thể bắt nguồn từ việc phân rã các vật dụng nhựa quanh ta: thảm, rèm cửa, nệm ghế, quần áo sợi tổng hợp, nội thất xe hơi… Thậm chí, ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao và ma sát hằng ngày cũng khiến các bề mặt nhựa thải ra hàng triệu hạt nhỏ vào không khí.

Dữ liệu trong nghiên cứu cũng cho thấy, không khí trong cabin ô tô chứa trung bình 2.238 hạt vi nhựa trên mỗi mét khối, cao gấp 4 lần so với không khí trong nhà (528 hạt/m³). Nguyên nhân là do khoang xe là không gian kín, sử dụng nhiều vật liệu nhựa, lại thiếu thông gió, vô hình chung tạo điều kiện lý tưởng để vi nhựa tích tụ và phát tán mạnh mẽ hơn mỗi khi bật máy lạnh hoặc di chuyển xa.

“

Chúng ta hay nghĩ ô nhiễm nhựa ở ngoài đại dương. Nhưng thực tế, chính không gian sống hàng ngày của ta lại là nguồn tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên nhất

Hai tác giả chính Jeroen Sonke và Nadiia Yakovenko nhận định

Vi nhựa không chỉ dừng lại ở phổi. Các nghiên cứu trước đây đã phát hiện dấu vết của vi nhựa trong máu, gan, nước tiểu, tinh dịch, nhau thai, thậm chí là trong mô não. Một nghiên cứu năm 2024 phát hiện rằng người có vi nhựa trong động mạch cảnh có nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc tử vong cao gấp đôi trong vòng 3 năm.

Không chỉ bản thân hạt vi nhựa đáng lo, mà các chất phụ gia đi kèm như phthalates, bisphenol A (BPA), chất chống cháy, kim loại nặng và PFAS có thể gây rối loạn nội tiết, ung thư, dị tật thai nhi và nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài khác.

Các nhà khoa học cũng cảnh báo về sự hiện diện của nanoplastics - các hạt nhựa siêu nhỏ chỉ tính bằng nanomet, có khả năng xuyên qua màng tế bào và tích tụ trong các cơ quan nội tạng.

Có thể làm gì để giảm tiếp xúc?

Mặc dù khó tránh hoàn toàn vi nhựa trong cuộc sống hiện đại, nhưng bạn có thể giảm đáng kể mức độ phơi nhiễm bằng những hành động thiết thực:

• Tránh hâm nóng thức ăn trong hộp nhựa: Việc này thúc đẩy vi nhựa thoát ra và thấm vào thực phẩm.
• Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần: Cốc, muỗng, ống hút nhựa nên thay bằng vật liệu inox, thủy tinh hoặc gỗ.
• Đựng thức ăn trong hộp thủy tinh thay vì hộp nhựa.
• Không dùng túi nilon khi mua sắm: Ưu tiên túi vải hoặc giấy.
• Thay bao bọc đồ giặt khô bằng túi vải có khóa kéo.
• Không để nước nóng trong ly giấy hoặc chai nhựa: Chúng có thể rò rỉ hàng triệu hạt vi nhựa vào đồ uống của bạn.

Giáo sư Philip Landrigan từ Đại học Boston nhấn mạnh: “Có những loại nhựa chúng ta không thể tránh, như trong điện thoại hay máy tính. Nhưng hãy cố gắng tránh loại có thể tránh – nhất là nhựa dùng một lần.”

Sự hiện diện của vi nhựa trong không khí, thức ăn, nước uống và cả cơ thể con người không còn là giả thuyết. Nó là thực tế đáng lo ngại.

Nhưng thay vì hoảng loạn, ta có thể chủ động: lựa chọn tiêu dùng thông minh hơn, vận động chính sách hạn chế nhựa, và thay đổi thói quen nhỏ trong đời sống hàng ngày.

Vì cuối cùng, bầu không khí ta hít thở cũng là kết quả từ những hành vi chúng ta lựa chọn mỗi ngày.