Có thể đây là mùa giáng sinh cuối cùng mà bạn phải tự đi mua quà
Mùa lễ giáng sinh vốn đi liền với việc mua sắm quà tặng, nhưng những tiến bộ công nghệ gần đây cho thấy, đây có thể là năm cuối cùng nhiều người phải tự tay chọn quà. Các chuyên gia dự báo rằng từ năm 2025, sự nổi lên của “đặc vụ AI” (AI agent) sẽ cho phép người dùng ủy thác việc mua sắm cho các hệ thống trí tuệ nhân tạo.
"Đặc vụ AI" sẽ thay thế con người đi mua sắm quà tặng
Theo những thông tin ban đầu, AI agent không chỉ gợi ý địa điểm mua sắm quà mà còn tự đặt đơn và gửi hàng đến địa chỉ mong muốn. Nhiều công ty khởi nghiệp và tập đoàn lớn đang đổ tiền đầu tư vào lĩnh vực này. Báo cáo của hãng Deloitte dự đoán rằng, khoảng 25% doanh nghiệp đang sử dụng AI tạo sinh sẽ triển khai dự án AI agent vào năm 2025.Trong khi đó, một số công cụ nền tảng đã được giới thiệu, như Anthropic tung ra tính năng “computer use” trên chatbot Claude, cho phép AI điều khiển chuột và bàn phím để duyệt web và thao tác, hoặc Project Mariner của Google DeepMind, cho AI tự hành động trong trình duyệt Chrome. Dù hiện tại còn hạn chế người dùng và chưa thể áp dụng rộng rãi, các dự án này cho thấy tiềm năng rõ rệt về tự động hóa quy trình mua sắm.Giới quan sát nhận định, ý tưởng AI “đại diện” cho con người giải quyết các tác vụ trực tuyến không còn quá xa vời. Chỉ với một lệnh, người dùng có thể yêu cầu AI chọn quà cho gia đình, định dạng quà tặng cá nhân hóa, xác nhận thanh toán và sắp xếp vận chuyển. Đây vốn là loạt thao tác thủ công tốn thời gian, đặc biệt trong mùa lễ.
Song, tồn tại hai rào cản lớn. Thứ nhất là niềm tin. Lỗi “ảo giác” của AI – khi hệ thống tự “bịa” thông tin nếu không có đáp án – vẫn còn, và tỉ lệ sai sót trong một số lĩnh vực như lập trình vẫn khá cao. Điều này có thể dẫn đến đơn đặt hàng sai, hoặc nghiêm trọng hơn là rò rỉ dữ liệu cá nhân, bao gồm cả thông tin thẻ tín dụng.Thứ hai, theo giới chuyên môn, AI agent cần lượng dữ liệu khổng lồ để hiểu rõ bối cảnh mua sắm. Một người khi mua quà tặng mẹ có thể hiểu sở thích của bà từ nhiều năm quan sát, trong khi AI chưa chắc có nguồn dữ liệu tương đương. Các bot AI như ChatGPT, Claude hay Bard đang ngày càng “nhớ” nhiều hơn về người dùng, nhưng mức độ “hiểu” thói quen cá nhân tới đâu vẫn là câu hỏi chưa có lời giải trọn vẹn.Rủi ro và thách thức
Về mặt kinh tế, nếu AI agent trở nên phổ biến, ngành thương mại điện tử sẽ có bước nhảy vọt, khi người dùng dần tin tưởng để AI quyết định giúp mình. Mặt khác, những lỗ hổng bảo mật và đạo đức sẽ là thách thức lớn, bởi bất kỳ sai lệch nào cũng dễ dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Các nhà phát triển phải liên tục cải tiến để giảm thiểu rủi ro và nâng cao tính minh bạch của AI.
Về dài hạn, nhiều ý kiến đặt ra câu hỏi: Liệu khi AI biết đủ nhiều về thói quen của một người, nó có thể thay họ ra quyết định tài chính khác, không chỉ mua sắm? Đây là xu hướng tất yếu của “AI agent,” nhưng đồng thời cũng đòi hỏi khung pháp lý và cơ chế quản lý chặt chẽ hơn nhằm bảo vệ người tiêu dùng.Dù các “đặc vụ AI” vẫn ở giai đoạn đầu, mọi tín hiệu đều cho thấy chúng có thể trở thành trợ thủ đắc lực trong mua sắm và nhiều hoạt động khác vào tương lai gần. Người dùng được giải phóng khỏi công việc lặt vặt, còn AI tiếp tục học hỏi từ sở thích, hành vi cá nhân để tối ưu hóa trải nghiệm. Tuy vậy, rủi ro về bảo mật và độ chính xác vẫn khiến không ít người e ngại.Năm nay, có lẽ hầu hết chúng ta vẫn tự lo khâu mua sắm quà Giáng Sinh; nhưng năm tới, không loại trừ khả năng một phần hoặc toàn bộ quy trình này đã nằm trong tay AI. Chặng đường “AI làm thay người” hiện mới chỉ khởi đầu, và cách nó thay đổi hành vi tiêu dùng sẽ là một trong những biến chuyển đáng chú ý nhất trên thị trường công nghệ toàn cầu.
