Alzheimer tiến triển qua hai giai đoạn, mở ra cơ hội chẩn đoán sớm

Một phân tích về hoạt động di truyền của tế bào não ở những người tử vong do bệnh Alzheimer đã cho thấy căn bệnh này phát triển qua hai giai đoạn: ban đầu là viêm nhiễm tăng chậm, sau đó chuyển sang thoái hóa nhanh hơn, mở ra cơ hội chẩn đoán và điều trị sớm hơn so với hiện tại.

Đáng chú ý là giai đoạn đầu diễn ra âm thầm, chưa xuất hiện các triệu chứng rõ rệt như mất trí nhớ. Giai đoạn thứ hai dẫn đến sự phá hủy nghiêm trọng của các tế bào não, với sự xuất hiện của các mảng bám và rối protein – dấu hiệu đặc trưng gây tổn thương các tế bào thần kinh và làm suy giảm chức năng nhận thức.

Nghiên cứu được phát triển bởi Đại học Washington và Viện Khoa học Não Allen ở Seattle, tập trung vào khu vực hồi giữa thái dương của não – nơi chịu trách nhiệm về trí nhớ, ngôn ngữ và thị giác.

“Phương pháp này cho phép chúng tôi hiểu sâu hơn về loại tế bào cụ thể bị ảnh hưởng, vị trí của chúng trong cấu trúc mô và thời điểm chúng bắt đầu tổn thương theo tiến trình bệnh,” nhóm nghiên cứu cho biết.

Nhóm đã phân tích não của 84 người tử vong do Alzheimer, với độ tuổi trung bình là 88. Kết quả này được so sánh với não của những người không mắc Alzheimer để tìm ra các điểm khác biệt quan trọng.

Ngoài việc xác định các giai đoạn bệnh lý khác nhau, nghiên cứu cũng phát hiện tổn thương sớm ở một loại tế bào thần kinh ức chế. Đây có thể là nguyên nhân khởi đầu cho sự rối loạn trong hoạt động của các mạng lưới thần kinh.

Trước đây, các nhà khoa học thường tập trung vào tế bào thần kinh kích thích – loại tế bào giúp kích hoạt các tế bào khác. Tuy nhiên, phát hiện mới về tế bào thần kinh ức chế, loại có chức năng làm dịu hoặc ngăn chặn hoạt động của các tế bào khác, là một bước tiến quan trọng trong việc hiểu sâu hơn về Alzheimer.

Những phát hiện này đóng góp vào Seattle Alzheimer’s Disease Brain Cell Atlas (SEA-AD) – bản đồ chi tiết và công khai về tổn thương mà Alzheimer gây ra cho não bộ. Bằng cách theo dõi chặt chẽ quá trình phá hủy tế bào, các nhà khoa học hy vọng sẽ tìm ra cách ngăn chặn hoặc làm chậm lại sự phát triển của căn bệnh này.

Những tiến bộ trong công nghệ khoa học đang giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự phức tạp của Alzheimer – từ các yếu tố kích hoạt khác trong cơ thể, liên hệ với các bệnh lý khác, đến những giai đoạn ban đầu tiềm ẩn mà trước đây chưa được phát hiện.

“Kết quả này đã thay đổi căn bản cách chúng ta hiểu về tác động của Alzheimer lên não và sẽ định hướng cho việc phát triển các phương pháp điều trị mới,” Richard Hodes, Giám đốc Viện Lão hóa Quốc gia Mỹ (NIH), nhận định.

Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Nature Neuroscience.

Đọc thêm tại đây: Alzheimer’s Disease Harms The Brain in 2 Distinct Phases, Study Reveals : ScienceAlert