Có khi nào: Chúng ta không hiểu bản thân như mình tưởng?

Cách chúng ta nhìn nhận bản thân không phải lúc nào cũng đúng với thực tế.

Bạn có đang hiểu sai về bản thân?

Bạn có bao giờ nghĩ: “Mình thật là giỏi giang!” hay ngược lại, tự nhủ rằng mình không giỏi trong một lĩnh vực nào đó, chẳng hạn như toán học, tổ chức công việc, hay giao tiếp xã hội? Những suy nghĩ này nghe có vẻ rất thật, nhưng chúng thường chỉ là những “lời tiên tri tự ứng nghiệm” giới hạn tiềm năng của bạn.

Nghiên cứu cho thấy chúng ta thường hiểu sai về động lực của chính mình, và điều này có thể trở thành rào cản tự tạo. Đáng nói là, những suy nghĩ này thường đến từ việc chúng ta nghe đi nghe lại một điều gì đó, và dần tin rằng nó là sự thật. Hiện tượng này được gọi là “ảo tưởng sự thật” – tức là chúng ta dễ tin những điều quen thuộc hơn là những điều chính xác.

Làm thế nào những niềm tin sai lệch hình thành?

Khi bạn liên tục nghe hoặc suy nghĩ về một điều gì đó, nó dần trở thành một phần trong cách bạn nhìn nhận bản thân. Điều này có thể dẫn đến việc bạn tự phê bình quá khắt khe hoặc tự mãn với những niềm tin sai lầm.

Niềm tin về bản thân không chỉ bị ảnh hưởng bởi trải nghiệm cá nhân mà còn từ cách gia đình, xã hội và văn hóa tác động lên bạn. Những niềm tin này quyết định cách bạn nhìn nhận khả năng và cơ hội thành công của mình.

Ví dụ, nếu bạn nghĩ: “Mình không bao giờ làm được bác sĩ” hay “Thành công chỉ dựa vào mối quan hệ, không phải sự cố gắng,” thì rất có thể bạn sẽ không cố gắng thay đổi.

Niềm tin tác động lên não bộ như thế nào?

Khi bạn lặp đi lặp lại một suy nghĩ hoặc hành động, não bộ của bạn tạo ra các kết nối thần kinh vững chắc. Những kết nối này ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin và adrenaline – những yếu tố quyết định suy nghĩ, động lực và cảm xúc của bạn.

Nếu não không nhận được những “phần thưởng” mong đợi, bạn có thể cảm thấy chán nản, thờ ơ hoặc thậm chí tìm đến những hành vi tiêu cực như ăn quá nhiều hoặc sử dụng chất kích thích để bù đắp.

Làm thế nào để thay đổi những niềm tin sai lệch?

1. Điều chỉnh niềm tin với thực tế:

• Hãy tự hỏi: “Những gì mình tin có dựa trên bằng chứng không? Hay chỉ là suy nghĩ quen thuộc?”
• Nhìn lại những thành công lớn nhất của bạn. Điều gì đã giúp bạn đạt được chúng? Áp dụng những yếu tố đó vào thử thách hiện tại.

2. Xây dựng tư duy phát triển:

• Tin rằng kỹ năng và trí thông minh có thể được cải thiện thông qua nỗ lực và học hỏi.
• Hãy coi những thách thức là cơ hội để phát triển, thay vì thất bại.

Động lực có thể thay đổi tùy theo hoàn cảnh. Thay vì tìm kiếm “bản chất thực sự” của mình, hãy tập trung tạo ra môi trường hỗ trợ sự phát triển. Hãy thử nghiệm cách tiếp cận mới, đặt câu hỏi, và xây dựng một môi trường tích cực. Những người có tư duy phát triển hiểu rằng niềm tin hiện tại không phải là sự thật mãi mãi. Khi thay đổi những suy nghĩ giới hạn, bạn sẽ mở ra được tiềm năng thật sự của mình.

Theo What if Everything You Believe About Yourself Is Wrong? | Psychology Today