Cách phòng bệnh loãng xương để bảo vệ các loại xương thường gãy nhất

Gãy xương là một trong những hậu quả phổ biến nhất của các chấn thương trong sinh hoạt, thể thao, hoặc tai nạn. Tuy nhiên, nguy cơ này tăng lên đáng kể ở người mắc bệnh loãng xương, khi mật độ xương giảm làm xương giòn hơn.

Hãy cùng xếp hạng các loại xương dễ gãy nhất, từ những vị trí chịu lực hàng ngày đến các loại xương ít phổ biến hơn nhưng không kém phần nguy hiểm. Đồng thời tìm hiểu về các cách phòng bệnh loãng xương hiệu quả để bảo vệ hệ xương chắc khỏe.

Xếp hạng các loại xương dễ gãy

1. Xương cổ tay: Dễ gãy nhất trong các hoạt động hàng ngày

Xương cổ tay, đặc biệt là xương quay, là loại xương dễ gãy nhất, đặc biệt khi bạn vô tình ngã và dùng tay chống xuống đất. Đây là dạng gãy xương phổ biến ở cả người trẻ và người cao tuổi, nhưng với những người bị loãng xương, nguy cơ tăng cao hơn. Các vận động viên chơi thể thao như trượt băng hoặc bóng rổ cũng thường gặp loại chấn thương này.

Khi gãy xương cổ tay, bạn sẽ cảm thấy đau dữ dội, khó xoay cổ tay, thậm chí cổ tay có thể biến dạng. Việc phục hồi thường đòi hỏi nẹp cố định và vật lý trị liệu để lấy lại chức năng vận động.

2. Xương đùi: Nghiêm trọng nhất khi gãy

Gãy xương đùi, đặc biệt là cổ xương đùi, được xem là loại gãy xương nghiêm trọng nhất. Loại gãy này thường gặp ở người cao tuổi, nhất là phụ nữ sau mãn kinh, khi mật độ xương suy giảm nhanh chóng. Chỉ cần một cú ngã nhẹ, cổ xương đùi cũng có thể gãy, dẫn đến đau đớn dữ dội và mất khả năng đi lại.

Theo thống kê, hơn 50% người trên 50 tuổi bị gãy cổ xương đùi không thể phục hồi hoàn toàn khả năng vận động. Tệ hơn, 10% trong số đó tử vong trong vòng một năm sau chấn thương. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phòng ngừa ngã, đặc biệt ở người cao tuổi.

3. Xương cột sống: Gãy âm thầm nhưng nguy hiểm

Gãy xương cột sống, hay còn gọi là gãy lún đốt sống, thường xảy ra âm thầm mà không có dấu hiệu rõ ràng. Loại gãy này phổ biến ở những người bị loãng xương nặng, khi chỉ cần các hoạt động nhẹ như cúi người hoặc nâng vật cũng có thể gây tổn thương.

Hậu quả của gãy cột sống không chỉ làm giảm chiều cao, gây gù lưng, mà còn gây đau mãn tính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Việc kiểm tra định kỳ mật độ xương là cách duy nhất để phát hiện và ngăn ngừa loại tổn thương này.

4. Xương ống đồng (xương chày): Dễ gãy do va chạm trực tiếp

Xương ống đồng, hay còn gọi là xương chày, là một trong những xương lớn và dài nhất trong cơ thể, chịu toàn bộ trọng lượng cơ thể khi đứng hoặc đi lại. Tuy nhiên, do ít được bảo vệ bởi cơ bắp và nằm ngay dưới bề mặt da, xương này rất dễ bị tổn thương khi có lực tác động mạnh trực tiếp, như tai nạn giao thông hoặc chấn thương thể thao.

Gãy xương chày thường rất đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng di chuyển. Việc điều trị thường đòi hỏi phẫu thuật và nẹp cố định, cùng với thời gian hồi phục kéo dài.

5. Xương vai và xương cánh tay: Dễ gãy trong các tai nạn sinh hoạt

Xương vai và xương cánh tay, đặc biệt là xương cánh tay trên (humerus), dễ bị gãy trong các trường hợp té ngã hoặc tai nạn giao thông. Ở người trẻ, loại gãy xương này thường xảy ra do ngã từ độ cao hoặc chấn thương trong thể thao.

Đối với người bị loãng xương, chỉ cần một va chạm nhẹ cũng có thể gây gãy xương cánh tay. Hậu quả không chỉ làm mất khả năng vận động cánh tay mà còn đòi hỏi nhiều thời gian để phục hồi chức năng.

6. Xương mác: Dễ gãy khi có chấn thương gián tiếp

Xương mác là một xương mảnh, nằm ở mặt ngoài của cẳng chân và không chịu trực tiếp trọng lượng cơ thể. Tuy nhiên, xương này thường bị gãy khi có lực tác động gián tiếp, chẳng hạn như vặn xoắn mạnh hoặc chấn thương mắt cá chân.

Gãy xương mác thường ít nghiêm trọng hơn so với gãy xương chày, nhưng nó có thể gây đau đớn và làm mất ổn định khớp mắt cá chân. Điều trị thường bao gồm nẹp cố định hoặc phẫu thuật trong các trường hợp phức tạp.

7. Xương sườn: Dễ gãy trong các tác động nhẹ

Xương sườn dễ bị tổn thương, đặc biệt ở người loãng xương. Chỉ cần một cú va chạm vào vùng ngực, thậm chí ho hoặc hắt hơi mạnh, cũng có thể gây gãy xương sườn.

Hậu quả của gãy xương sườn không chỉ gây đau khi thở mà còn có thể ảnh hưởng đến phổi hoặc các cơ quan nội tạng khác nếu gãy nghiêm trọng.

Nguyên nhân khiến xương dễ gãy

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ gãy xương, trong đó bệnh loãng xương là nguyên nhân phổ biến nhất. Bệnh làm giảm mật độ xương, khiến chúng trở nên giòn và dễ gãy hơn. Ngoài ra, các nguyên nhân khác bao gồm:

• Thiếu dinh dưỡng: Chế độ ăn thiếu canxi, vitamin D và protein là nguyên nhân hàng đầu gây suy yếu hệ xương.
• Lối sống ít vận động: Ngồi nhiều, ít hoạt động thể chất làm giảm sức mạnh và độ bền của xương.
• Thói quen xấu: Hút thuốc lá và uống rượu bia không chỉ gây hại cho sức khỏe tổng thể mà còn làm giảm khả năng hấp thụ canxi.
• Chấn thương: Những cú ngã hoặc va chạm mạnh là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến gãy xương ở cả người khỏe mạnh lẫn người mắc loãng xương.

Cách phòng bệnh loãng xương để bảo vệ hệ xương vững chắc

Dù loãng xương là bệnh lý âm thầm và khó phát hiện, bạn hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát bằng những biện pháp sau:

1. Bổ sung đầy đủ canxi và vitamin D

Canxi là thành phần chính tạo nên xương, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả. Bạn nên bổ sung canxi từ thực phẩm như sữa, phô mai, hải sản, và các loại rau xanh. Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên tốt nhất. Hãy cố gắng dành 15-20 phút mỗi ngày để tắm nắng vào buổi sáng.

Theo khuyến nghị, người trưởng thành cần khoảng 1.000 – 1.200 mg canxi và 600-800 IU vitamin D mỗi ngày. Đối với người có nguy cơ cao mắc loãng xương, bác sĩ có thể chỉ định thêm thực phẩm chức năng để bổ sung.

2. Duy trì vận động thường xuyên

Tập thể dục không chỉ giúp tăng mật độ xương mà còn cải thiện sức mạnh cơ bắp, giảm nguy cơ té ngã và gãy xương. Các bài tập chịu lực như đi bộ, chạy bộ nhẹ, yoga hoặc tập tạ là lựa chọn lý tưởng. Theo nghiên cứu, người duy trì 30 phút vận động mỗi ngày có thể giảm tới 30% nguy cơ gãy xương.

3. Từ bỏ các thói quen xấu

Hút thuốc lá và uống rượu bia là những thói quen gây hại cho hệ xương. Nicotine làm giảm khả năng hấp thụ canxi, trong khi cồn từ rượu bia phá vỡ cấu trúc xương, khiến chúng yếu đi nhanh chóng. Việc từ bỏ các thói quen này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe xương mà còn tăng cường thể lực tổng thể.

4. Khám sức khỏe định kỳ

Đo mật độ xương bằng phương pháp DXA là cách tốt nhất để phát hiện sớm nguy cơ loãng xương. Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao như người trên 50 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc loãng xương, hãy thực hiện kiểm tra định kỳ. Phát hiện sớm sẽ giúp bác sĩ đưa ra biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

5. Giảm thiểu nguy cơ té ngã

Để tránh các chấn thương dẫn đến gãy xương, bạn nên duy trì môi trường sống an toàn, chẳng hạn như loại bỏ các vật cản trên lối đi, lắp đặt tay vịn trong nhà tắm và sử dụng giày chống trơn trượt. Đặc biệt, hãy chú ý đến việc cải thiện khả năng thăng bằng qua các bài tập như dưỡng sinh hoặc thái cực quyền.

Một vài số liệu đáng lưu ý

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), loãng xương ảnh hưởng đến hơn 500 triệu người trên toàn cầu. Tại Việt Nam, có tới 1/3 phụ nữ và 1/8 nam giới trên 50 tuổi bị gãy xương do loãng xương, và tỷ lệ này đang ngày càng tăng. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các cách phòng bệnh loãng xương từ sớm.

Ngoài ra, thống kê cho thấy hơn 20% người cao tuổi bị gãy cổ xương đùi không thể đi lại bình thường, và 10% trong số đó tử vong trong vòng 1 năm sau chấn thương. Những con số này là lời nhắc nhở rằng sức khỏe xương cần được chăm sóc ngay từ khi còn trẻ.

Xương cổ tay, đùi, cột sống và các xương ở cẳng chân như xương chày và mác đều nằm trong danh sách dễ gãy nhất, đặc biệt khi bạn bị loãng xương. Việc nhận biết các loại xương dễ gãy nhất và áp dụng các cách phòng bệnh loãng xương sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe hệ xương, đồng thời tránh xa những biến chứng nguy hiểm. Hãy bắt đầu chăm sóc xương ngay từ hôm nay để sống khỏe mạnh và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn hơn.