Các quốc gia Châu Á làm gì để người dân chịu sinh con?

Hàn Quốc: Tài trợ chi phi hẹn họ, đính hôn, trăng mật

Là quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới trong nhiều năm liền, Hàn Quốc đã tung ra nhiều gói hỗ trợ tài chính hấp dẫn. Tại một số địa phương như quận Saha (Busan), chính quyền sẵn sàng chi gần 30.000 USD để hỗ trợ cặp đôi kết hôn, bao gồm chi phí hẹn hò, đính hôn và tuần trăng mật, theo báo Bloomberg (2024).

Ngoài ra, theo The Korea Herald (2023), chính phủ Hàn Quốc còn chi trả lương tháng đầu đời cho trẻ sơ sinh khoảng 1.000 USD và mở rộng chế độ nghỉ thai sản, nghỉ chăm con cho cả bố lẫn mẹ. Một số doanh nghiệp lớn như Booyoung, Samsung hay LG còn thưởng riêng cho nhân viên khi sinh con, với số tiền lên tới hàng chục nghìn USD, theo Reuters (2023).

Song, hiệu quả vẫn còn hạn chế. Dù ghi nhận mức tăng nhẹ về tỷ lệ sinh trong năm 2024, giới chuyên gia cho rằng chỉ trợ cấp tiền là chưa đủ. Nhiều cặp vợ chồng trẻ vẫn do dự sinh con vì áp lực công việc, chi phí nhà ở và thiếu hệ thống hỗ trợ chăm sóc trẻ thực chất.

Theo Yonhap News (2024), nhiều người trẻ Hàn Quốc vẫn không muốn kết hôn do thiếu niềm tin vào tương lai ổn định.

Nhật Bản: Tăng trợ cấp, cải thiện cân bằng công việc và gia đình

Nhật Bản cũng đang đối mặt với tình trạng dân số già hóa nghiêm trọng. Để ứng phó, chính phủ nước này đã nâng mức trợ cấp sinh nở lên 500.000 yên (khoảng 3.400 USD) cho mỗi trẻ sơ sinh, theo Japan Times (2023). Trẻ em tại Nhật còn được nhận phụ cấp hàng tháng cho đến hết cấp trung học, và trẻ thứ ba trở lên được hỗ trợ nhiều hơn.

Không chỉ hỗ trợ tài chính, Nhật Bản chú trọng đến việc cải thiện môi trường làm việc. Theo NHK (2022), Tokyo từng thí điểm chính sách tuần làm việc 4 ngày dành cho công chức trẻ để họ có thêm thời gian cho gia đình. Chế độ nghỉ thai sản và nghỉ nuôi con cũng được mở rộng cho cả nam giới. Nikkei Asia (2024) đưa tin chính phủ Nhật đang xem xét đưa chi phí sinh nở vào bảo hiểm y tế, nhằm giảm gánh nặng chi phí cho người dân.

Dù vậy, tư tưởng truyền thống và áp lực trong môi trường làm việc vẫn là rào cản lớn khiến nhiều cặp đôi trì hoãn hoặc từ chối sinh con. Giới trẻ Nhật ngày càng ưu tiên sự nghiệp, tự do cá nhân và ngại ràng buộc bởi hôn nhân hay trách nhiệm nuôi dạy con nhỏ.

Trung Quốc: Thưởng sinh con, trợ cấp chăm trẻ, hỗ trợ mua nhà

Từng đối mặt với hệ quả của chính sách một con, Trung Quốc hiện chuyển sang khuyến khích sinh con bằng nhiều biện pháp từ trung ương đến địa phương.

Theo Báo Điện tử Chính phủ, Quốc vụ viện Trung Quốc đã ban hành gói chính sách toàn diện nhằm xây dựng xã hội thân thiện với sinh sản: kéo dài thời gian nghỉ kết hôn, nghỉ thai sản, tăng trợ cấp sinh sản, đẩy nhanh thủ tục hành chính.

Một số thành phố như Thiên Môn (Hồ Bắc) áp dụng chính sách thưởng tiền cho các gia đình sinh 2 hoặc 3 con, với tổng mức hỗ trợ lên tới 165.000 nhân dân tệ (khoảng 23.000 USD), bao gồm tiền thưởng sinh con, trợ cấp chăm trẻ và hỗ trợ mua nhà. Theo Xinhua (2024), tại đây số trẻ chào đời đã tăng 16% trong năm 2024.

Bên cạnh đó, Trung Quốc còn phát triển hệ thống giáo dục mầm non và y tế nhi khoa. Theo China Daily (2024), chính phủ đầu tư mạnh vào các trường mẫu giáo công lập, mở rộng dịch vụ sau giờ học và hỗ trợ nhà ở cho gia đình nhiều con.

Một số thành phố lớn như Bắc Kinh, Vũ Hán, Thượng Hải thậm chí còn ban hành chính sách nâng hạn mức vay mua nhà hoặc trợ cấp thẳng vào giá nhà cho gia đình có hai con trở lên.

Tuy nhiên, tương tự Hàn Quốc và Nhật Bản, người dân Trung Quốc, đặc biệt là giới trẻ thành thị, vẫn e ngại việc kết hôn và sinh con vì lo ngại chi phí nuôi dạy con, áp lực giáo dục và sự bất ổn trong thị trường lao động.

Bài toán dân số: Không thể giải chỉ bằng tiền

Các chính sách khuyến khích sinh con đang ngày càng đa dạng và mạnh tay, nhưng hiệu quả thực tế vẫn còn là dấu hỏi. Việc "níu giữ" tỷ lệ sinh cần được nhìn nhận toàn diện hơn: từ phúc lợi thai sản, hệ thống chăm sóc trẻ đến sự bình đẳng giới và cân bằng công việc - cuộc sống.

Người trẻ chỉ thật sự sẵn sàng làm cha mẹ khi họ cảm thấy yên tâm về tương lai và nhận được sự hỗ trợ thiết thực từ xã hội.

Ngày 11/7 là Ngày Dân số Thế giới – dịp để toàn cầu cùng nhìn lại những thách thức và cơ hội trong phát triển dân số bền vững. Năm 2025, chủ đề dân số không chỉ là những con số, mà là câu chuyện về chất lượng sống, bình đẳng giới, và tương lai của thế hệ sau.

Những nỗ lực của các quốc gia châu Á trong việc khuyến khích sinh con cho thấy rằng dân số không thể tách rời khỏi chính sách an sinh, giáo dục, y tế và môi trường sống. Sinh con, nuôi con không chỉ là chuyện riêng của từng gia đình, mà là trách nhiệm và sự đầu tư chung của cả xã hội.