Nhìn lại ca ghép chi thể đầu tiên trên thế giới tại Việt Nam

Ngày 24/2/2020, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã công bố thực hiện thành công ca ghép chi thể đầu tiên tại Đông Nam Á và cũng là ca ghép chi thể đầu tiên trên thế giới lấy từ người hiến sống.

May mắn tìm được chi thể phù hợp

Anh Phạm Văn Vương (31 tuổi, Hà Nội) là người đầu tiên tại Việt Nam được ghép chi thể. Năm 2016, anh bị tai nạn lao động nghiêm trọng do máy đột dập, dẫn đến dập nát hoàn toàn 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay trái. Các bác sĩ tại BV 108 buộc phải cắt cụt phần tay tổn thương. Mặc dù hồi phục thể chất, anh Vương luôn mặc cảm với khuyết tật của mình.

Tháng 1/2020, một bệnh nhân khác nhập viện do tai nạn lao động, bị băng chuyền ép nát tay trái từ 1/3 dưới cẳng tay đến sát nách. Sau nhiều nỗ lực cứu chữa, các bác sĩ không thể bảo tồn chi thể và phải cắt cụt ngang 1/3 trên cánh tay. Tuy nhiên, phần chi thể từ 1/3 dưới cẳng tay đến bàn tay vẫn còn khả năng sử dụng. Bệnh nhân và gia đình tự nguyện hiến phần chi thể này để ghép cho anh Vương.

Ngày 21/1/2020, các bác sĩ BV 108 tiến hành ca phẫu thuật kéo dài 8 giờ do GS-TS Nguyễn Thế Hoàng, Phó Giám đốc bệnh viện, trực tiếp thực hiện. Đây là một thách thức lớn vì chi thể ghép đối diện với nguy cơ nhiễm trùng cao. Sau ca mổ, các cấu trúc giải phẫu được phục hồi, bàn tay ghép được tưới máu đầy đủ, bệnh nhân có thể cử động các ngón tay ngay sau phẫu thuật.

Sau hơn một tháng, anh Vương có thể sử dụng bàn tay mới để cầm nắm một số vật dụng. Đây là dấu hiệu khả quan, nhưng anh vẫn cần theo dõi sát sao và sử dụng thuốc chống thải ghép để đảm bảo sự thích ứng của cơ thể.

Bước tiến lớn của y học Việt Nam

Ghép chi thể là kỹ thuật cực kỳ phức tạp, đòi hỏi không chỉ yếu tố y học mà còn liên quan đến vấn đề miễn dịch, y đức và pháp lý. BV 108 đã chuẩn bị trong ba năm để đảm bảo mọi điều kiện cần thiết cho ca ghép đặc biệt này.

Trên thế giới, kỹ thuật nối lại chi thể tự thân đã được thực hiện từ những năm 1980 và trở thành thủ thuật thường quy. Tuy nhiên, ghép chi thể từ người hiến là một thử thách lớn vì đòi hỏi sự tương thích cao giữa người cho và người nhận. Đến nay, toàn cầu mới ghi nhận 89 ca ghép chi thể, tất cả đều từ người hiến đã chết não.

GS-TS Mai Hồng Bàng, Giám đốc BV 108, khẳng định thành công này mở ra cơ hội mới cho hàng chục ngàn bệnh nhân bị mất chi thể. Trong tương lai, những thương binh hoặc nạn nhân tai nạn có thể được ghép tay, chân từ người hiến chết não, giúp họ có cơ hội tái hòa nhập cuộc sống.

Chia sẻ với Báo Lao động, “với phẫu thuật trồng lại chi thể đứt rời tự thân kỹ thuật khó khăn và phức tạp nhưng phẫu thuật ghép chi thể đồng loại còn khó khăn hơn. Cho đến nay mặc dù thế giới đã có hàng chục ngàn ca trồng lại chi thể đứt rời tự thân được thực hiện nhưng ghép chi thể đồng loại là kỹ thuật phức tạp đòi hỏi người cho – nhận phải tương thích từ nhóm máu đến hệ thống miễn dịch. Với trường hợp bệnh nhân Vươg sau phẫu thuật vẫn phải sử dụng thuốc chống thải ghép phù hợp, chặt chẽ”- GS Hoàng nói.

Việt Nam đã tạo nên dấu mốc y học quan trọng, khẳng định năng lực ghép chi thể đồng loại và mở ra hy vọng mới cho bệnh nhân mất chi thể trên toàn thế giới.

Nguồn tổng hợp