Ánh sáng có thể thay đổi sức khỏe tinh thần của chúng ta

Mỗi khi chuyển mùa, bạn có thể nhận thấy sự thay đổi về thời gian khi mặt trời mọc và lặn. Nhưng liệu bạn có cảm thấy tinh thần mình cũng thay đổi theo?

Chúng ta đã biết từ lâu rằng ánh sáng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của con người. Nhiều người trong chúng ta cảm thấy lạc quan hơn khi mùa xuân đến. Tuy nhiên, với một số người, thay đổi lớn về ánh sáng, như vào đầu mùa xuân, có thể là thử thách. Đặc biệt, ánh sáng mạnh vào ban đêm có thể gây ra vấn đề.

Nhịp sinh học của ánh sáng và tâm trạng

Ánh sáng chiếu vào mắt gửi tín hiệu về thời gian đến não, điều chỉnh nhịp sinh học hàng ngày của chúng ta. Các gene “đồng hồ” trong cơ thể kiểm soát thời điểm nhiều gene khác bật và tắt theo chu kỳ ngày đêm.

Tuy nhiên, nhịp sinh học có thể bị gián đoạn. Điều này có thể xảy ra nếu đồng hồ sinh học của cơ thể gặp trục trặc hoặc khi ai đó tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng mạnh vào ban đêm. Khi nhịp sinh học bị gián đoạn, nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần như rối loạn lưỡng cực hoặc trầm cảm không điển hình sẽ tăng cao.

Tác động của ánh sáng đến não bộ

Ánh sáng cũng có thể ảnh hưởng đến các mạch thần kinh trong não điều khiển tâm trạng. Nghiên cứu hình ảnh não bộ cho thấy, khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh vào ban ngày, hoạt động của một vùng não liên quan đến tâm trạng và sự tỉnh táo thay đổi.

Một nghiên cứu khác phát hiện rằng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hàng ngày có thể ảnh hưởng đến cách chất dẫn truyền thần kinh serotonin liên kết với các thụ thể trong não. Serotonin đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng và thiếu hụt serotonin có liên quan đến nhiều rối loạn tâm thần, bao gồm cả trầm cảm.

Khi các mùa thay đổi

Ánh sáng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe tinh thần khi các mùa thay đổi. Trong mùa thu và mùa đông, các triệu chứng như tâm trạng thấp và mệt mỏi có thể xuất hiện. Tuy nhiên, khi mùa xuân và mùa hè đến, các triệu chứng này thường biến mất. Đây được gọi là hiện tượng “theo mùa” hoặc “rối loạn cảm xúc theo mùa” khi ở mức độ nghiêm trọng.

Một số người khác lại gặp phải sự tăng năng lượng và động lực vào mùa xuân và mùa hè. Điều này có thể tích cực với một số người nhưng gây mất ổn định cho những người khác. Hiện tượng này cũng có yếu tố di truyền và phổ biến hơn ở những người mắc rối loạn lưỡng cực.

Với những người mắc rối loạn lưỡng cực, ngày ngắn trong mùa đông có thể kích hoạt các triệu chứng trầm cảm, còn ngày dài hơn trong mùa xuân và mùa hè có thể làm tăng năng lượng quá mức, gây khó khăn trong việc kiểm soát triệu chứng.

Ánh sáng mạnh vào ban đêm

Tiếp xúc với ánh sáng mạnh vào ban đêm có thể gây rối loạn nhịp sinh học. Điều này làm tăng nguy cơ các triệu chứng như tự tổn thương, trầm cảm, lo âu và giảm cảm giác khỏe mạnh. Nó cũng liên quan đến nguy cơ cao hơn các rối loạn tâm thần như trầm cảm nặng, rối loạn lưỡng cực, rối loạn tâm thần và rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Ánh sáng mạnh vào ban đêm làm rối loạn đồng hồ sinh học của cơ thể, ảnh hưởng đến tâm trạng, nhận thức, cảm giác thèm ăn và các quá trình tâm lý khác. Những người nhạy cảm với ánh sáng có thể dễ bị rối loạn đồng hồ sinh học hơn, dẫn đến nguy cơ cao hơn về các vấn đề sức khỏe tinh thần.

Điều chỉnh ánh sáng để bảo vệ sức khỏe tinh thần

Hiểu rõ hơn về ánh sáng và nhịp sinh học có thể giúp mọi người quản lý tốt hơn tình trạng sức khỏe tinh thần của mình. Việc điều chỉnh lối sống để phù hợp với chu kỳ ánh sáng – bóng tối (ổn định đồng hồ sinh học) có thể giúp ngăn ngừa các rối loạn như trầm cảm và rối loạn lưỡng cực.

Các thói quen tốt với ánh sáng – tránh ánh sáng vào ban đêm và tìm kiếm ánh sáng ban ngày – có lợi cho tất cả mọi người, đặc biệt với những ai có nguy cơ gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần như những người có tiền sử gia đình bị rối loạn tâm thần hoặc có thói quen ngủ muộn.

Theo Light Has The Power to Shift Your Mental Health. Here’s How. : ScienceAlert