Ăn đồ sống: bạn phải thật cẩn thận nhé!

Chúng ta hay nghe nói rằng ăn đồ sống mới là “dân sành ăn”, thực phẩm ăn sống rất ngon, bổ dưỡng. Ví dụ như nhắc đến đã thấy thèm là tiết canh, cá sống, hào sống… Tuy nhiên, bạn cần cẩn thận khi ăn các món sống tươi ngon vì lợi bất cập hại.

Ăn đồ sống ngon, bổ dưỡng cho cơ thể

Các món tiết canh (vịt, heo, bò, dê), cá sống, ốc sên sống, hào sống vắt chanh ăn với mù tạt hoặc wasabi, cá hồi sống, sò huyết tái chanh, tôm sống ăn với chanh và wasabi, uống sữa bò tươi mới vắt, uống sữa dê tươi mới vắt… là các món ăn, thức uống “sống” hấp dẫn và chúng ta thường ăn.

Khi chế biến các thực phẩm là thịt tươi sống thì các chất dinh dưỡng, các vitamin và khoáng chất (Clorua, Natri, Calci, Kali, Phospho, Magie…) hầu như nguyên vẹn nên khi chúng ta ăn sẽ được hấp thu hoàn toàn.

Thịt ăn sống cũng mềm hơn, dễ nhai, mùi vị tươi ngon. Các loại hải sản sống dùng kèm gia vị là chanh, mù tạt, wasabi sẽ tăng khẩu vị cho món ăn và giảm độ tanh.

Hại nhiều hơn lợi

Điều gì xảy ra khi ăn hải sản sống? Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, ăn cá sống, ăn hải sản sống hoặc chế biến chưa chín sẽ có nguy cơ cao nhiễm ký sinh trùng, vi khuẩn. Các loại cá cũng có thể chứa nhiều vi sinh vật sống cộng sinh, khi ăn sống chúng sẽ theo vào cơ thể gây bệnh.

Trong tự nhiên, các loài này tiêu hóa một số lượng lớn các loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, các chất hóa học và những chất nhiễm bẩn khác trong môi trường nước chứa các loại mầm bệnh và các chất độc hại. Có thể chúng không gây hại cho loài này nhưng rất nguy hiểm đối với loài khác hoặc con người.

Nếu những loài này được con người ăn không qua nấu nướng hoặc nấu chưa chín thì có thể mắc một số bệnh như: nhiễm vi khuẩn gây bệnh tả; nhiễm virus gây bệnh viêm gan siêu vi A…

Thịt hàu mang lại rất nhiều giá trị dinh dưỡng cho cơ thể. Dù vậy, nếu bạn ăn hàu không đúng cách, đặc biệt hàu sống nơi cửa biển ăn các loại sinh vật trong bùn, cát, nước biển thì có thể chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh ở người. Các hải sản khác như ngao, hến, hàu, móng tay, tu hài… cũng chứa nguy cơ lây nhiễm như đối với hàu.

Nguy cơ khi ăn thịt động vật chưa nấu chín (tiết canh, thịt tái, bê thui, mắm thái, nem…) cũng tương tự. Ăn thực phẩm sống một cách không cẩn thận có thể khiến chúng ta bị ngộ độc; bị hiễm các loại ký sinh trùng giun, sán rất khó điều trị nếu chúng vào não, mắt, phổi, đường mật… gây bệnh, có thể dẫn đến tử vong.

Chanh, mù tạt có giúp diệt khuẩn?

Nhiều người tin rằng vắt chanh vào hàu và các loại hải sản khác (gọi là tái chanh) thì có thể loại trừ vi khuẩn, nhưng thực ra chanh hoặc mù tạt chỉ làm mùi vị ngon thêm do khử tanh, chứ không hề có tác dụng diệt khuẩn, diệt ký sinh trùng (bao gồm giun tròn, sán dây, sán lá gan…).

Một số loại giun tròn sống ký sinh trong ruột cá voi, hải cẩu. Trứng của loài ký sinh này theo phân cá voi, hải cẩu thải ra ngoài, trôi nổi dật dờ trên biển và bám vào các loại cá, mực nhỏ hơn như: cá bơn, cá hồi, cá ngừ, tôm… Sau đó, chúng phát triển thành ấu trùng. Các loại tôm, cá nhỏ lại là hải sản được ưa thích, vì vậy ăn sống khiến chúng ta dễ nhiễm giun, sán…

Heo (lợn) nhiễm vi khuẩn liên cầu trong máu, trong lòng ruột. Khi ăn tiết canh lòng heo không nấu chín, người dùng sẽ nhiễm liên cầu heo gây viêm màng não, gây xuất huyết, hôn mê và tử vong. Ngoài ra, những vi khuẩn, ký sinh trùng khác (giun, sán) có trong heo có khả năng gây bệnh cho người.

Người nhiễm các ký sinh trùng, sán, giun sống trong cơ thể lâu ngày chúng sẽ ăn dần các chất dinh dưỡng của cơ thể dẫn đến suy dinh dưỡng, người gầy, da xanh và mắc bệnh đường ruột.

Nang sán có trong thịt bò nấu không chín kỹ, khi vào ruột sẽ cho ra ấu trùng sán, dễ dàng thâm nhập qua thành ruột và đi khắp cơ thể, gây nên bệnh sán ở mô của các cơ quan như ruột, gan, não…

Ở gia cầm nhiễm virus cúm A (ví dụ món khoái khẩu là tiết canh vịt) có khả năng gây bệnh cho người như viêm phổi cấp, gây hội chứng suy hô hấp cấp.

Thế giới chúng ta sống hôm nay có quá nhiều bệnh tật vì ô nhiễm môi trường, ô nhiễm thức ăn thực phẩm và do con người ăn uống không hợp vệ sinh. Bệnh có hai dạng là thân bệnh và tâm bệnh, nhưng phần nhiều thân bệnh là do tâm điều hành, xử lý chưa đúng.

Thân chúng ta bệnh vì khi ăn uống không hợp vệ sinh nên ta tự đưa nhiều các thức ăn uống nhiễm trùng nhiễm độc vào bên trong cơ thể. Chúng ta muốn ngon miệng, sung sướng trong khoái khẩu nhưng đây lại là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh.

Tôi cho rằng chỉ có nấu thật chín hải sản, thực phẩm động vật sống mới có thể diệt trừ giun, sán và các mầm bệnh khác.

Hẹn bạn thư sau về những cách chế biến thực phẩm an toàn để phòng bệnh. Thân mến!

TS. BS. LÊ VĂN NHÂN

Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM

• Sán làm tổ trong não vì thói quen ăn gỏi cá