5 lý do ‘giải oan’ cho tim khi bạn cảm thấy đau ngực

Đau ngực là một trong những triệu chứng dễ khiến chúng ta nghĩ đến điều tệ nhất: có thể bạn đang lên cơn đau tim. Nhưng thực tế, một nửa số bệnh nhân đến gặp bác sĩ tim mạch vì đau ngực lại không gặp vấn đề nào về tim mạch.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), một nửa số người đi khám vì đau ngực cuối cùng không phát hiện bất thường nào ở tim. Điều này đồng nghĩa với việc đôi khi nguyên nhân nằm ở sụn, cơ, phổi, hay thậm chí là yếu tố tâm lý. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện 5 lý do phổ biến dẫn đến đau ngực “không do tim”, đồng thời đưa ra những thông tin hữu ích về cách phân biệt chúng với các cơn đau tim thật sự.

1. Bạn gặp chấn thương sụn hoặc cơ ở ngực

Các chấn thương ở ngực (như bị tai nạn xe hơi và té ngã) có thể gây đau nghiêm trọng. Nhưng ngay cả những chấn thương cơ thông thường, chẳng hạn khi bạn nâng vật nặng, tập thể dục mà không khởi động đúng cách, hoặc ngồi sai tư thế suốt ngày cũng có thể khiến bạn gặp rắc rối.

Một chấn thương khác có thể ít người biết tới là viêm khớp sụn sườn (costochondritis). Tình trạng này xảy ra khi phần sụn nối xương sườn với xương ức bị viêm. Theo bác sĩ Timothy Mott, chuyên gia y học gia đình tại Trung tâm Y tế South Baldwin Regional (Alabama), có đến 1/3 số người tìm gặp bác sĩ vì đau ngực thực sự mắc phải tình trạng này.

Viêm khớp sụn sườn thường gặp nhiều hơn ở phụ nữ, và có thể xảy ra sau khi tập thể dục nặng, nhiễm trùng đường hô hấp, mắc một số loại viêm khớp, ho hoặc nôn quá mạnh, hoặc do biến chứng phẫu thuật. Tuy nhiên, có một điểm vô cùng quan trọng: các chấn thương dạng này thường không gây khó thở, sốt hay phát ban. Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào như vậy kèm theo đau ngực, hãy đi khám ngay, vì đó có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn.

2. Bạn bị trào ngược axit (acid reflux)

Nếu bạn từng nằm xuống ngay sau khi ăn một bữa tối thịnh soạn và lập tức cảm thấy đau rát dữ dội, bạn hẳn đã trải nghiệm cơn trào ngược axit. Tình trạng này xảy ra khi van cơ nằm ở cuối thực quản hoạt động không đúng, cho phép dịch vị có độ axit cao của dạ dày trào ngược lên, gây ra cảm giác nóng rát khó chịu ở ngực, hay còn gọi là ợ nóng (heartburn). Nếu triệu chứng nặng và kéo dài, rất có thể bạn mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).

Mặc dù GERD không đe dọa tính mạng, nhưng cơn đau dữ dội mà nó gây ra có thể khiến bạn hoảng sợ. GERD cũng có thể dẫn đến biến chứng như gây tổn thương và viêm thực quản, đồng thời làm tăng nguy cơ ung thư thực quản. Chỉ riêng lý do này cũng đã đủ để bạn hạn chế những yếu tố gây kích thích như rượu bia, ăn đêm, hay một số loại thuốc (như aspirin hoặc ibuprofen) làm tình trạng nặng thêm. Nhưng hãy trao đổi với bác sĩ để tìm biện pháp tốt nhất cho bạn.

3. Nguyên nhân có thể là do lo âu hoặc trầm cảm

Nhìn chung, lo âu không thường dẫn đến việc nhập viện. Nhưng nếu cơn lo âu biến thành một cơn hoảng loạn (panic attack), nó có thể làm bạn tưởng rằng mình cần đến cấp cứu, một phần vì ảnh hưởng đến ngực. Đó cũng là lúc hệ thần kinh ‘chiến hay chạy’ (fight or flight) hoạt động rối loạn dẫn đến cảm thấy khó thở, đau thắt ngực, buồn nôn, ớn lạnh…

Cơn hoảng loạn có thể làm bạn thở nhanh hoặc sâu hơn bình thường, gây căng cơ vùng ngực và dẫn đến đau. Hoặc nó cũng có thể gây đau ngực theo cách khác: làm co hẹp động mạch, giảm lưu lượng máu đến tim.

Tình trạng lo âu kéo dài cũng có thể gây đau ngực dần dần, có người thấy đau âm ỉ, có người lại cảm thấy thắt chặt. Tương tự, trầm cảm cũng làm ngực bạn đau theo cách “ít kịch tính” hơn so với cơn hoảng loạn. Đây gọi là những triệu chứng thể chất (somatic symptoms), có thể bao gồm rối loạn tiêu hóa, nhức đầu, đau ngực hoặc khó thở.

May mắn là có nhiều cách điều trị cho những vấn đề này, nhưng hãy gặp bác sĩ để đảm bảo bạn không bỏ sót bất kỳ nguyên nhân nghiêm trọng nào khác.

4. Điều gì đó đang xảy ra với phổi của bạn

Đôi khi, phổi có thể là nguồn gốc gây đau ngực. Các tác nhân ô nhiễm không khí, chẳng hạn như khói cháy rừng và khí thải xe, có thể làm kích ứng đường hô hấp, gây tức ngực và ho (ho quá nhiều cũng khiến cơ ngực bị căng).

Hít thở không khí lạnh và khô là một nguyên nhân phổ biến khác gây đau ngực, đặc biệt nếu bạn thường thở bằng miệng (vì mũi có tác dụng làm ấm không khí) và nếu bạn có bệnh hô hấp như hen suyễn. Bản thân bệnh hen suyễn đã khiến việc hít thở trở nên khó khăn, có thể gây đau ngực và làm trầm trọng thêm các tình huống khác.

5. Bạn bị nhiễm trùng, cục máu đông hoặc tình trạng bệnh lý khác

Một số tình trạng liên quan đến phổi cũng được biết đến với triệu chứng đau ngực, chẳng hạn:

• Viêm phổi (Pneumonia): Nhiễm trùng làm viêm các túi khí trong phổi, khiến bạn đau ngực khi thở hoặc ho.
• Viêm màng phổi (Pleurisy): Đây là thuật ngữ chỉ tình trạng sưng tấy ở lớp niêm mạc bao quanh phổi và lồng ngực, có thể là kết quả của một số bệnh tự miễn (như lupus), nhiễm virus hoặc cục máu đông.
• Thuyên tắc phổi (Pulmonary embolism): Cục máu đông trong phổi cản trở lưu thông máu, làm tăng huyết áp. Khó thở và đau ngực thường là dấu hiệu đầu tiên. Đây là trường hợp khẩn cấp y tế và bạn cần gọi cấp cứu ngay.

Tùy vào tình trạng, rất có thể bạn sẽ kèm theo ho. Hãy chú ý đến chi tiết này để xác định rõ hơn liệu tim có phải là thủ phạm hay không.

Làm sao để nhận biết khi nào tim mới thực sự là “tội đồ”?

Trái tim là cơ quan bạn không nên lơ là, nên việc biết các dấu hiệu bất thường rất quan trọng. Cơn đau ngực liên quan đến tim gọi là đau thắt ngực (angina), xảy ra khi ít nhất một trong những động mạch vành bị tắc (thường do mảng bám mỡ), dẫn đến việc tạm thời thiếu máu nuôi tim. Bạn có thể cảm thấy căng tức hoặc nặng ở ngực, và cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi gắng sức, tùy thuộc vào loại đau thắt ngực.

Một cơn đau tim (heart attack) xảy ra khi mảng bám đó bị vỡ ra, hình thành cục máu đông và càng làm cản trở dòng máu đến tim. Lúc này, bạn có thể cảm nhận cơn đau ngực “lúc ẩn lúc hiện” kéo dài hơn vài phút, lan sang cánh tay, lưng, cổ hoặc hàm. Nó cũng có thể gây khó thở, buồn nôn, đổ mồ hôi lạnh, choáng váng và nôn mửa – những triệu chứng thường gặp ở phụ nữ.

Nếu nghi ngờ bạn đang bị đau tim, đừng ngần ngại gọi 115 và đến bệnh viện ngay. Nếu không, bạn hãy chú ý quan sát các cảm giác khó chịu, ghi nhận điều gì bạn đã làm (hoặc ăn) ngay trước đó, rồi cố gắng tránh xa những yếu tố gây khởi phát mà bạn nhận thấy.